Hontanas. 21.september

Det er søndag og stilt i stova.
Ute regnar det, så sjølv om det er mildt, så held eg - vi - oss innandørs.
Og då, for å sysselsette meg, vandrar eg vidare mot vest, i minna frå vandringa tidlegare i haust.


Vi nærmar oss slutten på vandringa for i år.
Eg tok med meg eit par Devold T-skjorter, sånn for sikkerheits skuld. Om nettene skulle vert for kalde, og eg ikkje fann teppe til å dra over meg.
Så viser det seg at vi er tre som har med det.
Eg fann snart ut at desse ull T-skjortene kunne brukast til meir enn å varme meg om natta. Dei vart raskt forfremma til å gå med, sjølv når sola varma som hardast ut på ettermiddagen.
Så denne nest siste dagen stilte vi tre opp i våre langerma variantar, som var gode å finne tidleg om morgonen, til avfotografering ved kyrkjegardsmuren.

Så var vi på veg. Hontanas, 11 km lenger framme, var dagen sitt endemål.
Landsbyane ligg på vel 850 m o.h., medan åsane aukar med 50-100 høgdemeter til, så det er ikkje store bakkane som utfordrar oss.
Men kroppen ikkje fungerar heilt godt, kan dei få høgdemeterane likevel vere harde nok.
I dag er det berre Reidun som er heilt på topp, og som fleire gonger må setje seg ned og vente på oss i baktroppa.

Vegen stig først opp jamt oppover til åstoppen, der han flatar ut vestover.
Oppe på åsen har Reidun funne ei steinrøys som høver for ein liten rast til morgonandakt og litt snop.


Etter vel halvgått distanse berst det ned eit lite dalsøkk med ein bekk i botnen.
Ei hundre meter tilsides for vegen ligg SanBol.
Landsbyen som låg her med eit kloster oppe i bakken, vart av ukjende årsaker lagt øyde på 1500-talet. I dag er der berre eit hus der, under skuggefulle tre, i eit skoglaust og nake landskap.
Men dette huset , som er utan innlagt vatn, er eit ettertrakta hospits. Mykje på av at det er så primitivt der.
Reidun hadde seg ein rask tur bortom for å sjå, medan vi andre traska opp bakkane mot åskanten igjen.
Ho kunne fortelje at det primitive no hadde byrja å vike for det meir moderne.


Oppe på åskanten igjen kviler vi ut etter motbakken.
Her er det ikkje eit hus å sjå. Berre store flater med gulbrune kornåkrar der berre stubbane står att.
Og langt borte i horisonten ser vi bilvegen på andre sida av eit nytt dalsøkk.


Så dukkar reklameskilta for hospitsa i Hontanas opp. Berre 500 m.att.


Bak det gamle Jakobskorset, dukkar den nye tida opp mot horisonten.


Om litt kjem vi fram på åskanten, og der, under føtene våre ligg landsbyen.


Hontanas viser seg å vere ein landsby der moderniseringa endå har late ein rest av det gamle stå att.




Hospitset ligg overfor kyrkja, ved eit lite torg.
Det var før eit kyrkjeleg hospits, men forfall etter kvart.
Så tok andre over og restaurerte og moderniserte det.
Vi får oss eit rom med fem senger. Kanskje vi får selskap til natta?
Og det får vi. Ein japanar kjem stilt inn døra, og må ta til takke med ei overkøye.

Han har eit kors hengane i halsgropa.
Er han kristen?
Nei det er han ikkje.
Kvifor går han pilegrimsvegen då?
Han går for å finne ut kvifor han går.
Javel?
Svaret undrar meg, men kanskje det er ein variant av mitt eige spørsmål; er eg pilegrim eller berre ein vandrar der eg går caminoen?

Det viser seg at karen har mykje å gjer utover ettermiddagen og kvelden. Det er fleire kvinner med såre føter og ryggar som ber om hans assistanse, og han tilbyr dei massasje.

Å gå pilegrimsvegen kan vere ei stor utfordring både for kropp og sjel. Vi har sett dei som haltar fram med vonde gnagsår på føtene. Men og dei som har alt for tunge bører på ryggen. Og eg tenkjer at desse burde avslutte vandringa før dei får varige helseskader. Men mennesket er eit stirrigt vesen. Har det sett seg ein ting, så skal det gjennomførast uansett konsekvensar.
Og nokre av desse kvinnene som fekk massasje, dei hadde store problem med å gå, og då ikkje grunna gnagsår.

Landsbyen er ikkje stor. Ei lita runde i gatene, så har ein sett det meste, og då vert det hospitset sin pub resten av dagen. Finne seg eit bord under ein skuggefull parasoll og sjå andre kome vaklande ned gata, i vona om at her endå er senger ledige.


Hontanas kjem frå eit gamalt ord "fontanas", og her er mange kjelder som kjem ut i åsen rundt landsbyen.
Ei av dei kjem fram i ei fontene ved kyrkja. Og ho skal ha eit særs helsesamt godt vatn. Dit kom landsbyfolket med store dunkar for å fylle opp med vatn.
Kyrkja opna ut på kvelden, og eg ville ha meg ein tur inn, slik eg plar gjere i opne kyrkjer.
Men innanfor døra sit ei eldre kvinne. Ikkje for å kreve betaling for å kome inn. Nei ho sit der for å passe på at alle besøkande donerar ei gåve på minst ein euro for å få vitje kyrkja.

Denne dagen har også Bodil hatt ein lei dag. Bakkane har vore tunge for henne.
Ut på ettermiddagen byrjar ho å fryse, og går, for henne å vere, tidleg til sengs.
På hospitsa skal det vere stilt frå kl. 22, slik at alle som startar tidleg om morgonen (gjerne før kl 6) skal få si nødvendige kvila.
Den siste som kjem til ro denne kvelden er japanaren. Klokka er 22 då døra går lydlaust opp og han kjem inn. Og det tek ikkje mange minutta før han er i soveposen.
Men før han kryp i posen, fullt påkledd, sørger han for å late att vindauget.

Det er visst berre vi frå nord i Europa som vil ha frisk luft om natta. Andre sørger for å skalke lukene.
Det vert for varmt med fem stykke på romet. Ut på natta vaknar eg av ein trykkande varme og tung luft. Men så er det ein kvan i sengene nede ved golvet som opnar opp for frisk luft, og eg sovnar inn att.

Hornillos del Camino. 20.september

Så er kviledagen over og vi legg Burgos bak oss.
Med drosje.
Men først tinga vi oss rom på hotellet til vi er attende. Fire dagar fram.
Drosje?
Var det ikkje gå vi skulle når vi tok ut på pilegrimsvandring?

Det er to mil fram til Hornillos del Camino, og vi hadde ikkje klart å få kontakt med det kommunale hospitset der.
Vi høyrer ikkje med til racerane mellom vandrarane. Vi høyrer heller med i sneglegruppa, og er tilfreds med det. Av den grunn burde vi vere framme når dei opna hospitset kl. 12.00, elles står vi fare for å verte utan seng til natta.
For å ha litt forsprang på alle dei andre som tok ut frå Burgos denne mandags morgonen, tok vi drosje 9 km fram til Tardajos, og først der tok vi frukosten på staden sin pub.


Det er berre eit par kilometer med flat og fin vandrarveg fram til neste landsby.
Der er det visst noko feiring på gang. Husa er pynta med flagg og vimplar, og i gatene høyrer vi hornmusikk.


Kyrkja er stengd så tidleg på morgonen, men fontena på torget er eit verdt eit lite stogg. Artig forma som ho er.


Er det Gaudi som har vore her? Eller har han vore inspirasjonskjelda?
Nei ho er nok av nyare dato, for der ser eg ET stikke hovudet fram mellom alle andre underlege skapningane.

Vegen går gjennom eit landskap som har vore i endring for å tilfredstille moderne landbruk, basert på stordrift.
Der det nok tidlegare var eit landskap med små bakkar og dalsøkk, hadde maskiner vore igang og jamna alle bakkar og dalar til eit stor flate. Veleigna for korndyrking der ikkje lenger sigd vert brukt i haustinga, men store maskiner.
Her og der kan vi sjå det stå att meterhøge klumpar av det opphavelege landskapet. Berre dei brattaste sandbakkane står urørde.


Det er mange vandrarar ute og går mot vest denne morgonen.
Mange har små og lette sekkar, og dei er lette på foten i framdrifta.
Andre har store sekkar som vi, men dei og kostar på. Dei skal vel fram til Hontanas denne dagen. Dit skal vi først i morgon.
Men hei sann! Der kjem eit par med eit transportmiddel vi ikkje har sett før.
Ho går så lett. Ho har berre stavar i hendene. Medan han har sekkane i eit trillebår framfor seg.


Vegen fører i lett stigning gjennom kornstubblandet opp mot ein ås.
Vi når att Reidun der oppe på åsen. Ho har funne seg ei steinrøys og sett seg ned for å vente på oss.
Så vert det ein liten rast der oppe, medan vi nyt utsikta og litt snop, og helsar Buen Camino til alle som med raske steg går forbi oss.
Vel det er ikkje alle som er raske, ser eg. Der er også dei som haltar der dei slit seg fram. Så er det vel føter med gnagsår ute og går.


Lenger framme går åsen over i ei bakke ned att, og der nede, under åsen på andre sida av sletta, ser vi Hornillos del Camino ligge bort om ei elv.


Så er vi der, inne på torget ved kyrkja.
Berre 11 km denne dagen, men det er nok for eit par av oss.
Det kommunale hospitset ligg vegg i vegg med kyrkja.
Reidun er der alt og hadde sett sekken sin som ein av dei første i køen. Men vi var ikkje langt etter.
Kl.12 vart det opna, og vi strøymde inn. Her var det om å gjere å vere tidleg ute. Vi var heldige og fekk oss tildelt to etasjesenger ved kvarandre i eit av dei roma oppe, og då var det berre å okkupere sengene med å legge soveposane m.m. oppå.
Hospitset hadde to etasjer. To rom oppe med 6 etasjesenger på kvart rom. Her var og eit rom med eit par dusjar og toalett, og vaskar. Nede var eit rom med senger og eit kjøken / matsal.

Ute var der ein vakker steinlagd plass framfor kyrkja, og ned på torget med landsbyen sin fontene.
På andre sida av gata ved torget låg puben, der vi ut på kvelden kunne kjøpe oss middag.
Så her var det berre å roe seg ned, nyte sola, kjøpe seg kaffi og is og la timane rusle avgarde.


Hospitset vart for fullt, men her kom stadig fleire til. Så vart eit nytt hus opna og vart fullt. Dei siste fekk madrasser på golvet i landsbyen sin gymastikksal Dusjar var der ikkje, så dei måtte nytte dei to i hospitset. Der var det kø utover dagen.


Vi hadde tinga middag og stillte oss tidleg i kø, for der var ikkje så mange bord der dei serverte middag, og mange som ville ha.
Vi kom inn og fann oss eit bord, men her var ikkje effektiviteten så veldig stor. Det tok si tid både å tinge maten, og få den servert. Og ute i puben stod neste bordsetting og venta, meir og meir utolmodige og svoltne.



Sola var i ferd med å gå ned over åsen i vest då vi kom ut att etter middagen.
No var og kyrkja open, så det vart ein liten tur inn. Enkel. Eit par gamle alter og i taket var det måla roser og englar.
Men snart byrja vandrarane å trekke i hus for å gjere seg klare for natta.

Catedral de Santa Maria. 19.september (2)

Det tek tid å nyte katedralen i Burgos, der han reiser over torget med sine tårn og spir.
Ei gotisk kyrkje der bygginga vart sett igong på 1200-talet, men som det tok århundre før den stod der slik vi ser den idag.
Og eg, med mi interesse for kyrkjer og kyrkjekunst,( og dei fire åra med pilegrimsvandring har ikkje gjort den interessa mindre) nyt synet av den.





Utvendig har den fire dører, eller portalar, inn. Alle med sine særeigne utformingar og tympanum over. Dei ulike byggherrane har nok spegla av den tid dei levde i.






Men då vi kjem inn i skipet, kjem vi rett inn i ei gedigen samling av vakker og variert kyrkjekunst.
Katedralen har utanom hovedskipet med sitt store gulldekte retablo og sitt vakre kuppelforma tak over, 15 sidekapell i tillegg. Kvart av dei med sine eigne retablo (altervegg) eller mindre altertavler. Alle med vakre detaljar.












Eg finn skulpturgrupper med bibelske motiv, men og hogne relieffbilete i stein.
Og her er enkeltståande skulpturar som speglar av ulike tidsbolkar.
Som Kristus frå tidleg middelalder med si utforming, til vårt århundre.
Sankt Jakob er her sjølvsagt, men og vår tid er tilstades i ulike kunstformer.




Boka mi som fortel om kva som er verdt å sjå langs pilegrimsvegen, seier om katedralen at opp mot 6 timar bør ein bruke på den, og hugs - ta med kikkert.
Vel 1 time brukte vi. Det vart berre å skumme fløten, diverre. Men kanskje kjem eg attende til Burgos neste år for ny vandring. Eg får sette av litt tid då for å få med meg meir av det katedralen og Burgos har å by på.

Vi hadde planlagt å ta ein pause i vandringa her i Burgos, for å ta buss til eit par småbyar lenger sør.
Torbjørg og Reidun brukte litt tid denne dagen på å finne ut om det let seg gjere, men det vart for vanskeleg å få til. Men på turistkontoret kom dei over eit lite kontor som skipa til dagsturar sørover. Men å få kontakt med henne som dreiv kontoret viste seg å vere uråd denne dagen.
Vi hadde derfor eit allmøte på kva vi skulle gjere. Då kom vi til at neste dag skulle vi halde fram vandringa i fire mil til, fordelt over tre dagar. Og så ta buss atende til Burgos den fjerde dagen. Så fekk vi sjå om vi fekk kontakt med kvinna som skipa til turane då.

Burgos 19.september (1)

Vi vakna til ein morgon med sol over Burgos. Men det hadde vore litt uro frå gata utover natta. Det høydest ut for å gått føre seg demonstrasjonar der. I alle fall var det mykje taktfast roping som nådde inn i senga til meg.


Etter ein spansk frukost gjekk vi til messe i katedralen. Der var mange samla og godt å vere, sjølv for ein som ikkje er spansktalande. Ei særleg oppleving var det å vere tilstades i ei gudsteneste der instrumentalmusikken var fråverande, men der songen likevel lyfte seg sterkt og klårt under kvelvingen over oss.


Etter messa høyrde vi klokkene slå sine slag, men eg tykte dei høydest litt spinkle ut. Og det hadde sin grunn. Over døra utanfor gudstenesteskipet var der ein skøyer som sørga for klokkeklangen. Papamoscas er han visst kalla. Flugefangaren.

Etter messa gjekk vi ut på gata og runda hjørnet på katedralen for å gå inn ei ny dør, denne gongen for å kjøpe oss bilettar til å sjå resten av katedralen.
Det vil eg kome attende til i neste stykket, men det var ei kyrkje med fantastisk mykje flott kyrkjekunst.


Etter alle inntrykka inne i katedralen, sette vi oss i trappa for å fordøye alt det vakre, og for å ha eit lite allmøte om dagen og dagane vidare, før Reidun og Torbjørg gjekk på turistkontoret for å få råd.
Vi hadde tenkt oss ein tur sørover i fjella vest om Ebro-dalen for å vitje eit par småbyar, men det viste å vere vanskeleg å få til. Derfor vart det å nytte dagen der vi var.



Burgos har ei soge som strekkjer seg langt attende i soga.
På kollen over byen hadde keltarane, og seinare romarane, sine befestningar.
For visgotharane og maurarane (muslimane) hadde ikkje støttepunktet same verdien, men då maurarane var jaga bort vart det etablert eit lite fyrstedøme, Castilla, med hovedsete i Burgos. Det var ein kasteball mellom dei større kongedøma Leon, Asturia og Navarra, men greidde å overleve som sjølvstendigt område, og etter kvart utvide grensene. Så gjekk det i union med Leon, og hovedstaden vart etterkvart flytta på Burgos til Madrid. Denne unionen er grunnsteinen i det moderne Spania.
Det var her i Burgos at Columbus møtte det spanske kongeparet, då han kom attende frå "oppdaginga" av Amerika.


Og det var her ifrå ho ætta Habsburgarprinsessa Ilsbeth (eller Isabella av Burgund også kjent som Elisabet av Østerrike og Elisabet av Habsburg) som vart dronning Elisabeth i Danmark-Norge. Ho vart gift med Christian II i 1515, berre 14 år gamal. Det er ho som gav dei fem altertavlene til Norge (kalla Leka-gruppa), og der ei kom til Ørsta kyrkje.
Elisabet var dotter av Johanna og Filip I av Castilla; hennar mormor og morfar var Isabella I og Ferdinand II av Aragon, og hennar farmor og farfar var Maria av Burgund og keiser Maximilian I tysk-romersk keisar.
I 1520 gjorde Castilla opprør mot den nye tysk/romerske keisar Karl V, som var bror hennar.


Vi gjekk ein tur opp bakkane til festninga, som diverre var stengd. Middeladerfestninga vart rasert av Napoleon sine styrkar då dei okuperte område i 1808 -13, og vart ikkje bygt opp att etter det.


Men der oppe frå var det eit flott utsyn over byen og landet rundt.


Byen ligg på +/- 850 m o.h., i austenden av den store høgsletta, mesetaen i Nord-Spania, og var eit viktig økonomisk knutepunkt i tidlegare tider. Her kryssa vegane seg frå både aust, nord og vest.
Handelen gjorde Burgos til ein rik by, noko som viser att i alle vakre bygningane frå tidlegare, og rikare år.


Sidan byen ligg så høgt, og så opent til, kan klimaet vere hardt.
Eit lokalt ordtak seier; "nueve meses de invierno y tres de infierno"
Vi ser at her er eit par ord som rimar på kvarandre, men då eg ikkje er heilt inne i spansk ordbruk, tek eg med ei omsetting som ikkje har same kvaliteten med rimord, men som hjelper meg til å skjøne orda.
I Burgos er det - "ni månader med vinter og tre med helvete".
Vi var der etter helvete og før vinteren, så temperaturen var høveleg for oss frå kyst-Norge. Vel 20 grader pluss.


Langs elva som renn gjennom byen, var der på katedralsida, ein lang allé, nærast ein park, med store skuggefulle tre. Dei lavaste trea var forma i mange fantasifulle figurar.




Her var det mange slags aktivitetar og mykje folkeliv. Men og med fleire skulpturar, ikkje over kjende menn og kvinner, men av vanlege borgarar opptekne med sitt daglegliv.


Og mot vest går pilegrimsvegen vidare.