San Tiago

Etter endå ei natt med klokkeklang og høge stemmer utanfor vindauget, lysnar det til ein ny dag i Santiago de Compostela. Og vi er attende i katedralen til morgonmesse. Denne dagen er det romslegare i benkane, og prestane i koret er kledde i raudt, ikkje grønt som i går på søndagsmessa. Og det store røykjelseskaret får henge i ro.
Men det er apostelen Jakob Sebedeusson vi er komne til Santiago for. Han var fiskar saman med far og bror Johannes. Tordensønene kalla Jesus dei. Alt i  år 44 vart han avretta av Herodes Antipas.  Han skulle i fylgje legenda ha virka her i Spania nokre år, før han vende attende til Jerusalem og sin bane.


Men etter sin død vart han frakta ned til kysten og lagt i ein båt. Og på underfullt vis vart båten førd ut Middelhavet og opp langs kysten av Spania til han stranda vestanfor her. Så vart han førd desse mila inn frå kysten og gravlagd her. Og grava vart gløymd i 800 år til den vart attfunnen i 813.  Jakob sin dag er 25.juli. (Hos oss er han kjend som Jakob våthatt) Dei åra då 25.juli fell på ein søndag er det heilagt år i Santiago, og då vert denne døra opna så folk kan gå gjennom den og få full avlat for sine synder. Ute er døra stengd av ein solid smijarnsport. Bileta på døra syner Jakob sitt liv, martyrium og ferda til Galisia. Skikken med det heilage året og døra skriv seg frå 1500-talet.


Sidan det ikkje var heilagt år dette året, var døra stengd for oss. Men krypta med sølvkista der Jakob sine leivningar kviler er opa. Og etter gudstenesta denne dagen er køen overkomeleg lang, så vi stiller oss opp for å vente på vår tur. Krypta ligg i rotunden bak høgalteret, og vi må opp ei lita trapp for å kome inn i romet, og så ned ei ny trapp. Eg ser korleis dei knelar på benken framfor eit smijarngitter. Korsar seg og lyfter hendene i stille bøn. Så er det min tur og eg kneler ned og ser inn på sølvkista der inne bak smijarnet. Over den heng ei stjerne av sølv. Korsar eg meg og ber? Nei, eg kjenner eg er ikkje heime i den tradisjonen med å be til helgenar. Fleire hundre år med luthersk rasjonalisme ligg tungt forankra i meg. Legenda om at her kviler Jakob gir ingen atterklang i meg, slik det gjer hos kvinna som knelte framfor meg. Her framfor sølvkiste er det ikkje pilegrimen som kneler, men den nyfikne turisten, og eg lyfter kameraet før eg reiser meg og går vidare, opp ei ny trapp og ut i kyrkjeromet att. 



No har køen av dei som vil ned i krypten vorte lenger. Eg går sakte langs den langs veggen i rotunden. Då kjem eg til å sjå inn eit vindauge i veggen, Det strøymer varmt lys ut gjennom det, og eg ser to raukledde prestar der inn. Dei står i bøn ved eit altar.
Er dei i bøn for dei som kneler i bøn inne i krypten framfor dei? Turisten lyfter igjen kameraet, men no dukkar pilegrimen også opp i meg. Eg vert ståande ei lita stund framfor vindauget i tankar over ei trusutfalding som er meg så totalt ukjend og framand som denne merksemda som vert  desse  heilage til del.
Eg sit i kyrkja sist søndagen og høyrer han på preikestolen sitere Leonard Cohen om desse sprukne kara, og lyset som får kome inn gjennom sprekkene. Så heldt han fram med å fortelje om ei lita jente som sat og kjeda seg i ei lang gudsteneste, og såg på glasmåleria oppe i vindauga. Kven er dei? undrast ho.
Det er helgenar, får ho til svar. Ho sit still ei stund i tankar, så kjem det; Då veit eg kven helgenane er, det er dei som lyset fell inn gjennom.
Kva var det du røva frå oss, Matin Luther?