lørdag 3. november 2012

Eit tympanum fortel

 Der er fleire portar inn til katedralen sitt indre, og alle har dei eit tympanum over dørene.
Kva eit tympanum er for noko, oppdaga eg på rett under første vandringa vår i 2007. Siste dagen kom vi kom fram til den vesle byen Conque, oppe i fjella midt i Frankrike. Ein liten by med ein stor katedral. Over porten inn i kyrkja var der eit stort og rikt utstyrt tympanum, der restar av fargane figurane hadde hatt, framleis var å sjå. Og med ein biletrikdom som tok meg til fange.
Etter det har eg hatt ein fasinasjon for kyrkjene sine tympanum. Frå dei heilt enkle på dei små kyrkjene, til dei store og bilderike på dei store katedralane. Kva eit tympanum er? Ei trekanta eller oval utsmykking over ei dør eller eit vindu. På kyrkjene er det over dørene.
Og dette er tympanumet over porten på sørveggen av katedralen. Her er utsmykkinga utvida også til veggen over dei to tympanuma. Kyrkjene sine tympanum var, i ei tid med lite lesekunnskap mellom folk, ein del av kyrkjene sin billedbibel. Saman med bileta og skulturane inne i kyrkjeromet.
 

I det venstre tympanumet er det freistinga av Jesus som er hovedmotivet, Jesus og "Diabolo" er namngitt, og rundt dei er ei mengd med demonar.
I det andre er det piskinga av Jesus i Pilatus si borg som er hovedmotivet, men heilt til venstre ser vi Jesus lækje den lame, og så kjem Pilatus sitjande på domsstolen. Og oppe til høgre sit Maria med barnet på fang. 
Over dei to tympanuma er der to rekkjer med personar i ulik storleik som eg ikkje kjenner. men i sentrum er der to kjende. I midten står Kristus Pantokrator, Kristus allherskaren, men handa lyfta til velsigning. Og ved sida hans står apostelen Jakob, eller som det står skrive i glorien. Jakob Sebedeusson.
På vår vandring i 2008, kom vi til ein liten by. På kyrkja der var det eit enkelt lite tympanum med berre ei scene. Det var Eva som gav Adam av frukta på treet i hagen.
Her, heilt nede i venstre hjørne av utsmykkinga over tympanuma, såg eg att Eva og Adam. Men her er scena då dei vart drevne ut av hagen.

Ingen kommentarer:

Legg inn en kommentar