torsdag 7. januar 2010

Eit lys - eller tre?

Primstaven fortel at i dag er St. Knuts dag, Danmark sin skytshelgen, og merket er ein kross.
Men det er ikkje Knut den heilage som har vore i mine tankar siste døgnet.
Og orsaka er lyset Bodil og eg tende i går. Det tredelte lyset, heilagtrekongars lyset.
Kaspar, Melkior og Baltasar sitt lys.
Som det står i det danske: ”Peters jul” (1866) av J. Krohn :
Tre Lys har vi tændte — tænk en Gang!-
for Kongerne, de, som bragte
Jesusbarnet en Julepresent;
vi ved det, for Faer har sagt det.

Heller ikkje er det kongane, sjølv og ein skulle tru det når det trearma lyset er årsaka.
I staden er det Gud. Den treeinige Gud.
Og eg må tilstå det. Gud er ofte i mine tankar.
Eg vert visst aldri ferdig med å undre meg over Han, eller det, eller kva vi no skal kalle – GUD.
Kven Gud er, er det visst ikkje så få meiningar om. Både mellom den alminnelege truande som meg, eller mellom teologane, eller mellom dei som spør: Kva for ein gud?

Det er mange som har tenkt, - og skrive – om Gud.
Men likevel, kven kan fortelle den fulle sanninga om kven eller kva Gud er.
Gudsbiletet vert lett uklart, ute av fokus. Sjølv om kunskapen om Gud ligg open for oss. Både hans usynlege vesen, hans evige kraft og hans guddom kan vi sjå og skjøne av gjerningane hans. Men våre tankar førde oss til det som ingenting er, skriv Paulus i Romarbrevet.



I mi tru openberrar Gud seg som Ein Gud som er Tre, og Tre som er Ein. Slik Han openberrar seg i vår kristne Bibel, som inneheld både GT og NT.
Ein utenkjeleg tanke innan islam. Der er Gud berre Ein. Det seier Koranen.
Det same seier jødedomen. Gud er Ein. Å sei at Gud er tre er meiningslaust og gudsspotting. For som Ein, seier dei, openberrar Han seg i deira Bibel. Som berre inneheld GT.

Spørsmålet om kven Gud er, var det store spørsmålet for dei kristne teologane i dei første århundra av vår tidsrekning.
Det enda med den nikenske trusvedkjenninga, som har sin grunnvoll i det bibelske ordet.
Der heiter det mellom anna:
Vi trur på ein Gud.
Vi trur på ein Herre, Jesus Kristus,
Guds einborne Son, fødd av Faderen før alle tider,
Gud av Gud, ljos av ljos, sann Gud av sann Gud,
fødd, ikkje skapt, av same vesen som Faderen.
Vi trur på Den Heilage Ande,
som er Herre og gjer levande,
som går ut frå Faderen og Sonen,
som vert tilbeden og æra saman med Faderen og Sonen.

Likevel løyste ikkje desse orda alt. For Gud er ikkje lett å sette inn i ein trusformel.
Der kom to store skisma etter Nikea over desse orda. Først vart dei aust-ortodokse råka for sitt gudsbilde, og hamna utanfor det gode selskapet. Så var det dei gresk-ortodokse som ikkje kunne godta romakyrkja sitt ”av same vesen”, og dei to kyrkjene skilde lag over det eine ordet ”vesen”.

Men korleis forklare desse orda?
Kva slags bilete skaper vi oss for å forklare Ein Gud som er tre, og tre som er ein.
Er det i det heile mogeleg for tanken å forstå Gud?
Eller å finne eit enkelt bilete som teiknar den forunderlege samanhangen i Gud?
Mange har nok funne sitt bilete som teiknar samanhangen i den treeinige Gud.

For meg var det det trearma lyset som tende eit enkelt, heilt sikkert for enkelt, bilete.
Men likevel...
Er det eit lys?
Eller er det tre?
Eller er det EIT som er TRE og Tre som er EIT?

Ingen kommentarer:

Legg inn en kommentar