Eg har fått prøve korleis det vert i forslaget til ny liturgi, og eg er ikkje overbevist om at det nye er løysinga.
Eg meiner at plasseringa først i gudstenesta har sin klare funksjon, og at utforminga av den er reell også inn i vår tid..
Og her er det fortellinga om dei to som gjekk til tempelet for å be, farisearen og tollaren, kjem inn.
Jesus stiller den fromme og høgverdige farisearen i relieff til tollaren. Han som gjekk romarane sitt ærend, og som i alle sine auge var syndaren.
Så snur Jesus det heile opp ned.
Det er tollaren som går rettferdig heim, ikkje den fromme og feilfrie farisearen.
Eg skulle delta i gudstenesta i Ørsta frikyrkje i morgon med tankar til denne teksta.
I staden er eg innlagd på St.Olav i Trondheim og ventar på hjarteoperasjon, ein bypassoperasjon.
Er det ein bypassoperasjon kyrkja er i ferd med å gjer med syndsvedkjenninga sin plass og utforming i gudstenesta?
“Gå utanom“ sa Bøygen til Peer Gynt ei mørk natt, og det vart Peer sin livsveg. Han gjekk utanom gjennom livet.
Det er ein trend i tida at synda og syndsvedkjenninga har vorte nedtona og til dels borte både i kyrkje og i samfunnet generelt.
Enkeltsynder kan nok verte opphausa , med til dels kraftige oppslag i media med gjensidige anklager frå ulike sider i samfunnet.
Men synda som grunnskade i oss menneske. Den skaden vi fekk i oss gjennom Adam og Eva sitt fall. Den skaden sine utslag i oss som vi i syndsvedkjenninga i gudstenesta legg fram for Gud gjennom vedkjenning og bøn. Den er vi ikkje så glad i.
Vi kjenner oss råka og såra. For vi er då ikkje slik. Vi gjer då så godt vi kan. Vi er då like gode vi som alle andre. Vi treng ikkje å stille oss fram og vedkjenne oss noko vi ikkje har behov for å vedkjenner oss.
Er det derfor ein vil flytte den ut og ufarleggjere den gjennom orda ein vel, og samstundes er ein snar til å legge plaster på eventuelle erkjenningar som måtte dukke opp hos enkelte som likevel måtte kjenne seg råka av orda.
Er vi ferd med å utføre ein bypassopreasjon?
Spørsmålet heng der med sitt kvifor.
Kva er det Jesus vil sei gjennom si fortelling?
Og plasserar vi oss sjølve inn i fortellinga. Kva vil han sei oss om vår situasjon,
og kva er løysinga?
Eg har med meg ei bok under mitt sjukehusopphald.
Miroslav Volf si bok: Free of Charge. Giving and forgiving i a culture stripped og grace.
Han er jugoslav, kroat og lutheranar. Innvandrar i USA og teologisk professor ved Yale Divinity School.
Og sidan engelsk ikkje er hans morsmål, skriv han eit korrekt og for meg eit litt tungt språk, så eg brukar lang tid på å lese.
Første delen av boka handlar om å gi. Den andre om å tilgi. Der er eg no. I tilgjevinga.
Og i fortellinga om farisearen og tollaren. Begge er komne til tempelet og stiller seg fram for Gud med sine liv.
Fariseren har eit flott papir å legge fram. Her er det ikkje mykje å sette fingeren på,menneskelig sett.
Og han veit det og viser til det overfor Gud. Her er eg. Her er mitt liv. Er ikkje det flott Gud. Du må då vere fornøgde med meg.
Eg er er i alle fall mykje betre enn han der nede ved døra.
Og likevel. Det er ikkje farisearen som går rettferdiggjort heim frå bønestunda i tempelet.
Volf skriv at vi kan nok tilgi, men for at tilgjevinga skal gjere si gjerning hos skadevoldaren , så må der ei erkjenning av skuld til. Og stoltheit kan ofte hindre denne erkjenninga.
Er det ikkje det vi ser hos farisearen. Stoltheit. Han er stolt over livet sitt, og denne stoltheita hindrar han frå å erkjenne sine mindre gode sider, erkjenne grunnskaden sin, synda.
Då er det annleis med tollaren langt der nede ved døra.
Han er seg fullt bevisst kven han er og kva han er. Så bevisst at han ikkje eingong vågar lyfte augene opp mot den Heilage.
Han vedkjenner seg sitt liv på godt og vondt, ærleg og audmjukt.
Og seier Jesus. Det er han som går rettferdiggjort heim.
Eg kom fram på eit bilete på nettet. Det var frå ei svensk lokalavis, men det var og brukt i ein svensk blogg, og då hadde det fått ei overskrift knytt til seg.
Biletet viste ein naken person som sit med ryggen til på ein bryggekant. Framfor ligg ein fin stille innsjø med skog bak, og over kvelver det seg ein solblå himmel.
Orda som gjorde at eg festa meg ved biletet var overskrifa det bar: At kle seg naken for Gud.
Der er forskjela mellom tollaren og syndaren.
Den eine kledde seg naken. Den andre dekka seg til med meir kle.
Eg har lest at ved oppgjeret etter apartheidtida i Sør-Afrika, i sanningkommisjonen sitt arbeid, så måtte det erkjenning til.
Den som stod skuldig for brotsverk, måtte erkjenne, vedstå seg, kle seg naken for sine gjereningar, og så kunne tilgjevinga kome som neste post.
Ikkje tilgjeving først og så erkjennig, for då ville aldri erkjenninga verte sann.
Eg har og lest at AA seier i sitt program at for å kome ut av misbruket, så må misbrukaren vedstå seg sitt misbruk, erkjenne sanninga om livet sitt. Då først opnar vegen seg ut av misbruket.
Eg trur at slik er det også med synda.
Gud har ikkje bruk for vår syndserkjenning, for Jesus har allereide gitt oss, kjøpt oss tilgjevinga. Den kjøpte han oss ved sin død på krossen. Den ligg der ferdig for oss. Og den er gratis, fri, seier Guds Ord.
Men vi har bruk for erkjenninga.
Ikkje for at Gud skal få døme oss, knuse oss under skuldkjensler, men for at han skal få setje oss fri.
Vi har bruk for å vedstå oss vår grunnskade. Erkjenne vår synd, og det både ved ei almenn syndsvedkjenning ved starten av kvar gudsteneste, og ei meir personleg syndsvedkjenning for våre eigne liv.
Vi har bruk for å ta oss det vi dekker oss med. Kle av oss plagg for plagg. Kle oss nakne for Gud.
Då kan han få kome til med sin reinsande nåde og sende oss ut i dagen igjen med reine, kvite ark og fargestifter til.
Så la oss halde fast ved syndserkjenninga ved inngangen til gudstenestene, og i liva våre.
Vi treng å kle oss nakne for han, så han kan få reinse oss til å møte han etter våre Kyrie Eleison - Herre miskunna deg.
Men kanskje skulle vi gi plass for ei nådehelsing frå Han som reinsar for synd og lækjer frå alle misgjerrningar før vi bryt ut i vårt Gloria - vårt Ære, vere Gud i det høgste.
Slik kom tankane til meg ein tidleg laurdag morgon på eit firemanns rom i 9.etasje i høgblokka på St.Olavs Hospital i Trondheim.
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar