torsdag 24. desember 2009

Julekvelden

Dagen er komen. Kl. 17.00 ringer kyrkjeklokkene julehelga inn og freden kan senke seg over bygd og by.
Dei siste dagane har det vore klåre og kalde morgonar, men i dag var himmelen overskya, og temperaturen utanfor stoveglasa, no kl. 8 om morgonen, viste 4-5 kuldegrader.

Eg har slept inn klimaflyktningen vår, og henta avisene for ei roleg morgonstund i godstolen.
Frå radioen kjem morgonandakta med gode ord og vakkar Carola-song.
På kaffitraktaren har den brune veska byrja å renne, så snart er det von om ein liten styrketår. Men det vert berre med ein kopp for vi er bedne på frukost hos vår nesteldste denne morgonen.


God morgon til alle dennne julekveldsmorgonen.

På dataen har eg liggande utviklinga av den nynorske Bibelen, med målprøver av juleevangeliet, frå starten i 1868. Og så dei ulike utgåvene fram til 1938-Bibelen, som var mi første Bibel.
Det var midt på 1800-talet dei byrja å prøve seg med omsetjingar til bygdemål og landsmål. Ein mann i Tresfjord var den først kjende, då han gjorde ei omsetting til Tresfjordmål, eg trur det var av juleevangeliet. Men det forsøket har vorte borte (trur eg).

I 1868 gjorde presten Anton Chr. Bang ei omsetting. For meg synest den prega av målføra i Sogn eller Hordaland. Men så les eg at han var fødd på Helgeland, på Dønna. Og at han gjorde teneste mellom anna på Gran og i Tromsø før han vart biskop i Oslo. Lite av vestlandserfaring å sjå i livsvandringa hans.
I kyrkjene seinare i dag vert julefortellinga lest frå sist omsettinga som kom i 2005.
Men lat oss sjå korleis det vart omsett i 1868.


Gudspjallet aa fyrste joladagen
av Evangelisten Lukas, kap 2 vers 1-14, omsett av Anton Christian Bang

Men dat bar til i hine dagar, at dar kom bodord fraa keisar Augustus, at dar i heile verdi skulde ritast mantal.
Denne fyrste mantalsritningi byrjade, daa Kyrenius var jarl yver Syrialandet.
Og alle gingo at verda ritne, kvar til sit herad.
Men upp gjekk ogso Joseph or Nazareth borg til Judæa, til Davids borg, som heiter Bethlehem, di at han var av Davids kyn og ætt,
at verda riten med Maria, festarkona hans, som var fremmeleg.
Men dat bar til, medan dei voro dar, at dagarne hennar Maria fyldest, at ho skulde føda,
og ho fødde son sin hin frumborne, og ho sveipte honom og lagde honom i ei krubba, di at dar inkje var rum fyre deim i gjestarstova.
Og dar voro hyrdingar i dette herad, og dei laago ute paa marki og heldo vakor um notti yver buskapen deira.
Og sjaa! ein drottens engil stod hjaa deim, og drottens dyrd glimade yver deim og dei vordo ovrædde.
Og engilen sagde til deim: Inkje skulo de ræddast, di at eg bodar dykk myken fagnad, som skal vera fyre heile lyden,
di at idag vart dykk boren ein frelsar, som er Christus, drotten i Davids borg.
Og dette er merket fyre dykk: de skulo finna eit barn, sveipt liggjande i ei krubba.
Og strakst vardt dar hjaa engilen ein himelsk herjarfjølde[1], som lovade Gud og sagde:
Dyrd vere Gud i høgdom og frid paa jordi i dei mennom, som han hever hugnad til.

Det er vel til å skjøne alt. Det er berre første ordet eg må gi tapt for. "Gudspjallet" skjønar eg ikkje.

Men sidan dette vert julekvelden sine ord på bloggen, må eg og ta med ei songhelsing.
Adams jolsong. Korkje norsk eller svensk er originalmålet for songen. Men vi høyrer den oftast i svensk måldrakt. Er det denne songaren som er skuld i det?
Er det Jussi Bjørling si tolking gjennom 78-platene som har gjort at den er svensk?
Herleg song er det i alle fall.





Ingen kommentarer:

Legg inn en kommentar