Kven var Han?

Ute skin vårsola frå ein klår, blå himmel. Snart skal eg setje meg ut og la den varme min vinterfrosne kropp. Men førebels er det i kjølegaste lagt.
Kven er eg, spurde eg i det eg sist skreiv her. Og då med tanke på kva det er som driv meg til å vandre på pilegrimsvegar.
I morgon har eg igjen lova å vere vikar ved ei gudsteneste. Og preikeeteksta handlar om ein annan, Jesus, sitt svar på kven han er.
Eg er det levande brødet, himmelbrødet, kalla han seg.
Sterke ord, og truleg også vanskelege ord å skjøne for dei som høyrde dei.
Ja, kven var han?
Det vart det store, og vanskelege spørsmålet å finne ut av gjennom dei neste fire hundre åra. Gong etter gong dukka det opp stridar i kyrkja på det grunnlaget. Og fleire gongen måtte det opp til drøfting i kyrkjemøter. Og kvar gong fekk det ei lita avklaring fram til neste kontrovers.
Men gjennom det steig det etter kvart fram eit tydlegare bilete av kven han var, Han som den første kyrkjelyden kalla Herren, eller Kristus, som tyder den salva.

På den tida då kristentrua fekk fritt livsrom i det romerske riket, byrja ein ny strid om emnet i Aleksandria i Egypt. Det var to sterke menn som leidde an i striden. Ein prest der i byen hevda at Jesus var den førsta av dei Gud skapte, men ikkje fødd av Gud. Og at Den Heilage Ande var den neste Gud skapte. Mot han stod byen sin biskop Alexander, og hans etterfylgjar Athanasius, som hevda det skriftene sa om at Jesus var Guds son, fødd og ikkje skapt. Striden stod derfor også om treeinnigslæra.

Ved kyrkjemøtet i Nikea i 325 vart Arius si lære dømd som vranglære, og Arius vist ut av kyrkja om han ikkje gav avkall på si lære. Då fekk kyrkja og den nikenske trusvedkjenninga som byggjer på skriftene sine ord.

Så blanda keisar Konstantin den store seg inn i striden og oppheva domen alt i 327, og keisar Konstantin II gjorde Arius si lære  til eit dogme i romariket sin statsreligion. Men Athanasius sine tilhengarar kunne ikkje godta dette, og det kom eit nytt kyrkjemøte i Konstantinopel i 381, som enda med ei endeleg fordøming av Arius si lære. Og ei styrka utgåve av den nikenske trusvedkjenninga.

Eg har skrive litt om visigoterane i Spania her på bloggen min. Vestgoterar er vel namnet deira på vårt mål, til forskjel frå austgoterane.
Dei dukka fram i Europa si historie då romarriket kollapsa.

Opphaveleg var deira heimland der Romania og Ungarn er i dag, Nokre vil legge deira heimland til gøtane sitt land lenger nord. Men då Attila og hunarane si flodbylgje kom frå aust, byrja dei å vandre vestover.

Dei vart kristna av ein prest som heitte Wulfila (311-381) og han  vart deira første biskop, Han var truleg halvt goter, og han omsette Bibelen til gotisk. Sidan Wulfila høyrde til Arius si trusretning, vart derfor goterane arianarar. Med andre ord forkasta dei treeininglæra.
Er det nokon trussamfunn som er arianarar i dag? Det næraste er vel Jehovas Vitner som og seier at Jesus ikkje er Guds einborne son, men er den første av Guds skapningar. Dei koblar og ofte Jesus til erkeengelen Mikael.