Dei ortodokse aust-kyrkjene.(1)

Kristus Pantocrator. Mosaikk frå Hagia Sofia i Istanbul. Tyrkia

Eg er med i ein lokal Y´s Men´s Club, og i går kveld var vi samla til vårt første møte i dette året.
Kvelden sitt tema var ei billedreise til det kristne aust, slik dei nestorianske kristne (syrisk-ortodokse) skapte det gjenom sin misjon alt frå kristendomen si første tid.
Ei kyrkje som reknar sine røter attende til Antiokia i år 37, der dei truande for første gong vart kalla kristne. Og dei har Peter som sin første biskop.
Deira misjon nådde heilt aust til Kina.

Det var prosten vår. Kjetil Frøysa, som fortalde frå si studiereise etter desse røtene.
Det vart ein interessant kveld, der eg også fekk høyre om ting som var ukjende for meg.
Vi har ikkje lært så mykje om den kristne kyrkja aust om Middelhavet, aust over det asiatiske kontinentet.

Sjølv byrja eg mi oppdagingsferd i denne delen av kristendomen si soge for mindre enn 10 år sidan. Det har på mange måtar vore ei utfordrande oppdagingsferd å finne at vi her i vest har vore så fokusert på vår eigen trusnavle, at desse våre syskjen har vore, og kanskje endå er, så heilt utanfor våre synsfelt.
Og endå ein gong er det verdsveven som har fått lov å opne mine auge inn mot dette ukjende landskapet i Guds rike.

Berre ta eit emne som er svært sentralt for oss kristne, Bibelen.
Eg har lært om ulike omsettingane frå hebraisk og gresk til latin, og så vidare til dei ulike språka. Alt frå den første omsettinga i år 70.f.Kr, Septuaginta.
Og eg har vore inne i grotta i Betlehem der Hieronymus på slutten av 300-talet sat og omsette Bibelen til latin. Det som med tida vart den romersk-katolske kyrkjebibelen, Vulgata.

Men visste eg at dei syrisk-ortodokse fekk Bibelen (GT) på arameisk alt i det 2. årh.e.Kr.
I det 4.århundre kom også NT, og Bibelen var samla. Den fekk seinare namnet Peshitta, som tyder "felles".
NT kom seinare enn GT på grunn av at i det 2.årh.e.Kr, vart laga ei samanstilling av dei fire evangelia. Slik vi gjer når vi lagar barnebiblar t.d. Den vart kalla "Diatessaron," som tyder samanstilling av fire. Den vart brukt til heile Bibelen var omsett til arameisk.

Denne Peshitta-omsettinga har vore kyrkjebibel i den syrisk-ortodokse sidan.
Og arameisk har vore deira liturgiske kyrkjespråket.
I den indiske kyrkja på sørvestkysten av India (Thomaskyrkja) har dei omsett den vidare til det lokale språket.