Vesle julaftan er koma i år og. Det er vel snart tid for å byrje å stelle stova til for julefeiring. Sette opp juletreet og pynte det med lys, kuler, glitter med meir. Og å henge opp alt anna som skal ha sin faste plass i vår julefeiring. og ikkje det minst få vår julekrubbe fram til sin faste plass. Den vi laga, mi kjære og eg, då jentene våre enno var små. Eg snekkra og ho sydde kle til Maria og Josef, hyrdingar og vise menn. Ho har vorte litt vindskeiv med åra, krubba, men ho tener enno. I vår heim er det den som markerar at jula er her.
I min barndom hende det aldri at treet og pynten kom på plass før juleaftan ettermiddag, men det har siste åra, i mange heimar, vorte flytta fram i tid. Mange ser eg pyntar til jul, alt tidleg i desember. Det har vel, over tid, vorte slik at jula flyttar inn i adventstida, og julehelga med det vert avslutninga på julehøgtida, og ikkje starten slik det var i min barndom. No vert jula hjå mange rydda bort når nyårshelga er over.
Ute ser eg lite av vinter. Liene er snøfrie langt opp mot fjelltoppane, men i dag ser eg nysnø ned mot omlag 700 m.o.h. Så kanskje, om det vert litt kaldare, får vi ein smak av kvit jul i år og. Så langt har desember vore mildare enn det normale. Kva det no er som er normalt? Det har vore så ymse før og, om dei snøfrie åra har vore heller skjeldne. Men uansett kva som skjer, jula kjem i år og, og det same gjer været, kor det enn vert. Vi kan ikkje gjer så mykje med det anna enn å ta imot det som kjem.
Men no får eg nok leite opp støvugaren og vaskefilla og byrje på å førebu heimen på morgondagen, då vi skal feire at Gud vart menneske i eit lite nyfødd menneskebarn. Mysteriet som undrar meg, og gled meg, og som gir meg von om at alt det vonde vi høyrer, ser og les om dagleg, ein dag skal få sin ende. Den dagen Han kjem att, og då ikkje vekkgøymd som eit nyfødd barn i ei krubbe, men som kongen over himmel og jord, Han som kjem med rettferd og fred.
Ei velsigna god og fredeleg julehelg ynskjer eg alle mine lesarar.
onsdag 23. desember 2015
mandag 21. desember 2015
Les eg rett?
Eg ser i fleire nettaviser at Normisjon sin bibelskule på Sørlandet driv cateringverksemd ved sida av skulevdrifta, og no har ein av deira kundar meldt frå at dei seier opp si avtale på grunn av skulen sin kristne grunnvoll.
I Johannes openberring les eg om at i dei siste tider må det eit merke til på høgre handa eller panna for å få lov til å kjøpe eller selje. Og det var ikkje Kristus sitt merke.
Og eg undrar meg. Er det det første vesle steget på den vegen eg i dag les om i mange nettaviser?
I Johannes openberring les eg om at i dei siste tider må det eit merke til på høgre handa eller panna for å få lov til å kjøpe eller selje. Og det var ikkje Kristus sitt merke.
Og eg undrar meg. Er det det første vesle steget på den vegen eg i dag les om i mange nettaviser?
fredag 18. desember 2015
Og så?
Det var dei såre tonanane frå den gallisiske sekkepipeblåsaren som fylgde han då han gjorde dei siste stega inn på den vide plasen framfor Jakobskatedralen. Det burde heller ha vore eit lite brasband sine tonar som sa" Yes, no er du her. Du er framme. 150 mil med vandring er over, du er i mål!" Men slik var det ikkje, han fekk vere nøgd med ei sekkepipe på oppløpet. Så er han ute på plassen saman med alle dei som er komne før han, og dei stadig nye som kjem etter han. Ryggsekkar kjem av, kyss og klemmar vert delt ut rundt han. Glade stemmer på mange tungemål svirrar i lufta, og mobiltelefonar og kamera vert lyfte opp for å stadfeste hendinga til databrikka. Dagar, veker og månader med vandring, i sol og i regn, er over, og gleda over det er lett å sjå i pilegrimane sine andlet.
Han står på den store plassen framfor den ruvande kyrkjefronten. Langt der oppe, øvst oppe på veggen, ser han Jakob stå. Her inne i kyrkja skal han finne Jesus sin læresvein, Jakob si grav, var han fortald. Han går opp trappene og inn dei store dørene, inn til det høglofta romet innanfor, vandrar fram skipet mot koret og alterveggen. Der var det ikkje pilegrimen Jakob han såg, men Jakob ridane på sin store, kvite hest, svingande sverdet over maurarsoldatar. Han såg det store røykelseskaret svinge høgt mellom tverskipa, framfor koret. Han såg pilegrimar flokke seg om prestane under messa for å få Herrens brød lagt på leppene. Han var ned i krypten og såg pilegrimar knele i andakt og bøn framfor sarkofaget bak gitterveggen. Han vandra rundt i den store kyrkja, steig inn i dei mange sidekapella, fyllte augene med gamle og vakre bilde og skulpturar, medan stemmer på mange språk svirra rundt han.
Kva tankar gjer han seg, pilegrimen frå det høge nord, her ved målet for si vandring? Fann han ro og andakt i sinnet her inne i det mektige og halvskume kyrkjeromet? Han var då framme. Målet var nådd, vandringa var over.
Underleg nok kjende han på ei tomheit. Er det over no, er der ikkje noko meir?
Rart. Etter seks år med vandringar og 150 mil etter vegen så skulle det vel ikkje vere det han kjende på?
Han går ut eit av tverskipa, ut frå den halvskyme kyrkja, ut i sola på plassen utanfor der menneske i mengd strøymer til og frå. Han har fått i vane etter vegen å alltid lyfter augene opp over kvar kyrkjedør han er ved, for der, over dørene, er der ofte gamle utsmykkingar å sjå, sokalla tympanum.
Så vel ut komen, vender han seg og lyfter augene. Og dei manglar ikkje her heller, bileta der oppe. Dei står på rekke og rad læresveinane og evangelistane, med Kristus i sentrum. Og under han, mellom scener frå langfredag og Jesus si nedfart til dødsriket, nede på søyla som skil dei to dørene inn til kyrkja, ser han igjen det kristussymbolet som har vore med han under heile vandringa, Chi Rho med alfa og omega på sidene, innanfor sirkelen som syner til Jesus sine ord på krossen, då han sa at oppgåve han var komen for, no var fullenda.
Men, vent litt. Noko er annleis. Alfa og omega har bytt plass. Omega er komen på venstre side og alfa på den høgre. Slutten er komen før starten.
Underleg. Kva tankar ligg bak endringa? Er ikkje vegen over? Er der eit framhald? Under det endra symbolet fell han i tankar over si eiga vandring på trua sin veg, frå barndomen si enkle tru, til no når han er langt oppe i åra.
Våre dagars pilegrimar, etter enda vandring gjer heimreisa kortvarig. Dei fleste kjøper seg ein bilett til tog eller fly, og ikkje mange timane seianare er dei heime att. Men då kyrkja vart reist, og steinhoggaren hogg dette tympanumet var der ingen slike snarvegar attende til heimstaden. Dei måtte bruke føtene og gå attende den same vegen som dei kom. Ikkje mange gjer det i dag. Han hadde møtte ein av dei nær Pamplona. Er det der løysinga på dette chi rho ligg, no kan han byrje å gå heomover att. Eller er svaret noko anna? Ligg svaret på det andelege planet? Handlar det om den andelege vegen?
Han hugsar å ha lest at ein tysk pilegrim og hadde stått undrande under dette symbolet der oppe over kyrkjedørene, og at han så hadde skrive at vegen hit hadde vore ei vandring mot Kristus. Då med alfa og omega på rett plass i symbolet. Men no når dei hadde bytt plass, så vart det for han starten på ei ny vandring, men no, ikkje fram mot Kristus, men vidare saman med Kristus. Frå omega og attende til alfa.
Tankane går attende til hans eiga vandring på trusvegen. Frå den enkle barnetrua, gjennom manndomen sine utfordringa og trusstormar, fram til han no som ein eldre mann står her med ei meir avklara og djupare tru på han som trussymbolet syner til. Kristus, den salva, som på krossen utbraut i sine siste minutt som Jesus frå Nasaret "Det er fullført". Kransen om ChiRho var vorten heil. Oppgåva han var send for, var utførd. Og så kom oppstoda frå døden og tronstiginga i Guds rike. Jesus frå Nasaret på krossen var vorten den salva Kristus på Guds kongsstol, han som er alfa og omega. Starten og slutten.
Vandraren står der under symbolet, åleine mellom alle dei andre pilegrimane, og veit at no byrjar den nye vandringa. Attende, ikkje åleine men saman med han som er alfa og omega.
Han kjem ihug nokre ord om at vegen alltid endar der den byrjar, og at den lengste vegen er vegen innover. Vandraren senker augene sine frå symbolet der oppe og finn seg ein plass på murkanten som omgir den vesle plassen utanfor dørene.
Der vert han sitjande å fylgje med på folkelivet på plassen nedanfor trappene, medan tankane hans sviv. Då kjem han ihug eit islandsk ordtak han eingong høyrde; Den lengste reisa gjer vi i vårt indre.
Vandraren sit der lenge. Folk går forbi, inn og ut av den store kyrkja, men han ensar det knapt. Så reiser han seg, lyfter augene endå ein gong mot symbolet der oppe før han vender seg og går ned trappene mot gatene nedanfor for å finne ein stad som har mat å by ein svolten vandrar.
Han står på den store plassen framfor den ruvande kyrkjefronten. Langt der oppe, øvst oppe på veggen, ser han Jakob stå. Her inne i kyrkja skal han finne Jesus sin læresvein, Jakob si grav, var han fortald. Han går opp trappene og inn dei store dørene, inn til det høglofta romet innanfor, vandrar fram skipet mot koret og alterveggen. Der var det ikkje pilegrimen Jakob han såg, men Jakob ridane på sin store, kvite hest, svingande sverdet over maurarsoldatar. Han såg det store røykelseskaret svinge høgt mellom tverskipa, framfor koret. Han såg pilegrimar flokke seg om prestane under messa for å få Herrens brød lagt på leppene. Han var ned i krypten og såg pilegrimar knele i andakt og bøn framfor sarkofaget bak gitterveggen. Han vandra rundt i den store kyrkja, steig inn i dei mange sidekapella, fyllte augene med gamle og vakre bilde og skulpturar, medan stemmer på mange språk svirra rundt han.
Kva tankar gjer han seg, pilegrimen frå det høge nord, her ved målet for si vandring? Fann han ro og andakt i sinnet her inne i det mektige og halvskume kyrkjeromet? Han var då framme. Målet var nådd, vandringa var over.
Underleg nok kjende han på ei tomheit. Er det over no, er der ikkje noko meir?
Rart. Etter seks år med vandringar og 150 mil etter vegen så skulle det vel ikkje vere det han kjende på?
Han går ut eit av tverskipa, ut frå den halvskyme kyrkja, ut i sola på plassen utanfor der menneske i mengd strøymer til og frå. Han har fått i vane etter vegen å alltid lyfter augene opp over kvar kyrkjedør han er ved, for der, over dørene, er der ofte gamle utsmykkingar å sjå, sokalla tympanum.
Så vel ut komen, vender han seg og lyfter augene. Og dei manglar ikkje her heller, bileta der oppe. Dei står på rekke og rad læresveinane og evangelistane, med Kristus i sentrum. Og under han, mellom scener frå langfredag og Jesus si nedfart til dødsriket, nede på søyla som skil dei to dørene inn til kyrkja, ser han igjen det kristussymbolet som har vore med han under heile vandringa, Chi Rho med alfa og omega på sidene, innanfor sirkelen som syner til Jesus sine ord på krossen, då han sa at oppgåve han var komen for, no var fullenda.
Men, vent litt. Noko er annleis. Alfa og omega har bytt plass. Omega er komen på venstre side og alfa på den høgre. Slutten er komen før starten.
Underleg. Kva tankar ligg bak endringa? Er ikkje vegen over? Er der eit framhald? Under det endra symbolet fell han i tankar over si eiga vandring på trua sin veg, frå barndomen si enkle tru, til no når han er langt oppe i åra.
Våre dagars pilegrimar, etter enda vandring gjer heimreisa kortvarig. Dei fleste kjøper seg ein bilett til tog eller fly, og ikkje mange timane seianare er dei heime att. Men då kyrkja vart reist, og steinhoggaren hogg dette tympanumet var der ingen slike snarvegar attende til heimstaden. Dei måtte bruke føtene og gå attende den same vegen som dei kom. Ikkje mange gjer det i dag. Han hadde møtte ein av dei nær Pamplona. Er det der løysinga på dette chi rho ligg, no kan han byrje å gå heomover att. Eller er svaret noko anna? Ligg svaret på det andelege planet? Handlar det om den andelege vegen?
Han hugsar å ha lest at ein tysk pilegrim og hadde stått undrande under dette symbolet der oppe over kyrkjedørene, og at han så hadde skrive at vegen hit hadde vore ei vandring mot Kristus. Då med alfa og omega på rett plass i symbolet. Men no når dei hadde bytt plass, så vart det for han starten på ei ny vandring, men no, ikkje fram mot Kristus, men vidare saman med Kristus. Frå omega og attende til alfa.
Tankane går attende til hans eiga vandring på trusvegen. Frå den enkle barnetrua, gjennom manndomen sine utfordringa og trusstormar, fram til han no som ein eldre mann står her med ei meir avklara og djupare tru på han som trussymbolet syner til. Kristus, den salva, som på krossen utbraut i sine siste minutt som Jesus frå Nasaret "Det er fullført". Kransen om ChiRho var vorten heil. Oppgåva han var send for, var utførd. Og så kom oppstoda frå døden og tronstiginga i Guds rike. Jesus frå Nasaret på krossen var vorten den salva Kristus på Guds kongsstol, han som er alfa og omega. Starten og slutten.
Vandraren står der under symbolet, åleine mellom alle dei andre pilegrimane, og veit at no byrjar den nye vandringa. Attende, ikkje åleine men saman med han som er alfa og omega.
Han kjem ihug nokre ord om at vegen alltid endar der den byrjar, og at den lengste vegen er vegen innover. Vandraren senker augene sine frå symbolet der oppe og finn seg ein plass på murkanten som omgir den vesle plassen utanfor dørene.
Der vert han sitjande å fylgje med på folkelivet på plassen nedanfor trappene, medan tankane hans sviv. Då kjem han ihug eit islandsk ordtak han eingong høyrde; Den lengste reisa gjer vi i vårt indre.
Vandraren sit der lenge. Folk går forbi, inn og ut av den store kyrkja, men han ensar det knapt. Så reiser han seg, lyfter augene endå ein gong mot symbolet der oppe før han vender seg og går ned trappene mot gatene nedanfor for å finne ein stad som har mat å by ein svolten vandrar.
onsdag 16. desember 2015
Vegen.
Så nærmar eg meg slutten på mine enkle tankar over den mellom-amerikanske presten sine ord til pilegrimen; Bienventurado eres, peregrino. Desse orda som eg har omsett med; Sæl er du, pilegrim....osv.
Der er er eit ord som seier at alle vegar fører til Roma. Eg er ikkje så heilt stø på at det er tilfelle, derimot kjennest ordet frå mine pilegrimsvegar - om at vegen vert til undervegs - meir rett for meg.
Vi stod ved eit lite kapell midt i eit vegkryss, tre vegar leidde fram til det. Der og då hadde vi valet; Kva veg skulle vi velje å gå vidare? Ein veg hadde ført oss dit, to vegar førde vidare. Kva veg vi enn valde så ville det gi oss opplevingar som var ukjende for oss. På den vegen vi endeleg valde fekk vi for kvart steg framover oppdage kva vegen hadde å by oss. På den vegen vi ikkje valde ville vegen si verd halde fram å vere oss ukjend. Så vegen vert til undervegs. Det er ikkje nødvendigvis det ukjende målet som er det viktigaste, men vegen fram mot målet.
Der ligg det spanande for meg som pilegrim, som vandrar, på ukjende pilegrimsvegar. Kva opplevingar har vegen å gi meg, både på det ytre planet i mine opplevingar i framandt landskap, framande byar og landsbyar. I små landsbykyrkjer si enkle, stille ro, og i storslegne katedralar med vakre rom og kyrkjekunst ein ikkje kan sjå seg mett på. Men og i opplevingar der eg får møte den verda som eg ikkje kan sjå med mine auge. Enkle møte som gjer at mine auge fyllest med tårer, og eg vert fylt av ein rikdom som ikkje kan forklarast med ord.
Kanskje er det på begge desse plana hjå ein vandrar, ein pilegrim, har sine møte med vegen han går Kanskje er det der at orda frå Bienveturado eres, peregrino, Sæl er du, pilegrim, finn sin røyndom.
Og då handlar det ikkje om kor lang vegen som pilegrimen går er. Ein er ikkje nøydd å gå til Santiago, Roma eller Nidaros, Vegen kan vere lang nok heimanfrå og til mi eiga enkle kyrkje. Ja, endå til, den kan vere lang nok frå kyrkjebenken der og fram til alteret for å ta del i måltidet ved Herrens bord. For å dele brødet og vinen med mine medvandrarar. Men kanskje kan vegen innover opplevast som den vanskelegaste. Er det fordi den rører sterkare ved det som er mi inste kjerne, mitt andelege og sjelelege eg. Det er vel ikkje utan grunn at Dag Hammarskjøld sa at reisa (vegen) innover er den lengste reisa (vegen).
Men det er det underlege med alle pilegrimsvegar, så fører dei alle til slutt, ikkje til Santiago, Roma eller Nidaraos, men inn dit den byrja, inn til mitt innste eg.
Alt anna er berre stasjonar på vegen dit.
Sæl er du når du ser at vegen byrjar der den endar.
Der er er eit ord som seier at alle vegar fører til Roma. Eg er ikkje så heilt stø på at det er tilfelle, derimot kjennest ordet frå mine pilegrimsvegar - om at vegen vert til undervegs - meir rett for meg.
Vi stod ved eit lite kapell midt i eit vegkryss, tre vegar leidde fram til det. Der og då hadde vi valet; Kva veg skulle vi velje å gå vidare? Ein veg hadde ført oss dit, to vegar førde vidare. Kva veg vi enn valde så ville det gi oss opplevingar som var ukjende for oss. På den vegen vi endeleg valde fekk vi for kvart steg framover oppdage kva vegen hadde å by oss. På den vegen vi ikkje valde ville vegen si verd halde fram å vere oss ukjend. Så vegen vert til undervegs. Det er ikkje nødvendigvis det ukjende målet som er det viktigaste, men vegen fram mot målet.
Kanskje er det på begge desse plana hjå ein vandrar, ein pilegrim, har sine møte med vegen han går Kanskje er det der at orda frå Bienveturado eres, peregrino, Sæl er du, pilegrim, finn sin røyndom.
Og då handlar det ikkje om kor lang vegen som pilegrimen går er. Ein er ikkje nøydd å gå til Santiago, Roma eller Nidaros, Vegen kan vere lang nok heimanfrå og til mi eiga enkle kyrkje. Ja, endå til, den kan vere lang nok frå kyrkjebenken der og fram til alteret for å ta del i måltidet ved Herrens bord. For å dele brødet og vinen med mine medvandrarar. Men kanskje kan vegen innover opplevast som den vanskelegaste. Er det fordi den rører sterkare ved det som er mi inste kjerne, mitt andelege og sjelelege eg. Det er vel ikkje utan grunn at Dag Hammarskjøld sa at reisa (vegen) innover er den lengste reisa (vegen).
Men det er det underlege med alle pilegrimsvegar, så fører dei alle til slutt, ikkje til Santiago, Roma eller Nidaraos, men inn dit den byrja, inn til mitt innste eg.
Alt anna er berre stasjonar på vegen dit.
Sæl er du når du ser at vegen byrjar der den endar.
tirsdag 15. desember 2015
Førjulskveld
"Mørkt og kaldt og lite sol, soleis er det fram mot jol", heiter det i ein song vi song i min barndom. Det vert visst ikkje slik i år. Mørkt, ja, mørkare enn det hadde vore om bygda var dekt av kvit snø. Men kaldt? Ikkje slik denne førjulsvinteren. Vi fekk litt snø for eit par dagar sidan, nok til at det syntest ute, men er det på veg bort att. Og værmeldarane lovar oss grøn jul og mange varmegrader i år. Lite snø har det nok vore år om anna før og, men utan snø i jula kan eg knapt hugse. Og no er sola borte også der eg og mi kjære bor. Den 10.desember sa ho takk for seg for dette året. Ikkje fekk vi sjå at ho gjorde heller. Dei grå skyene over bygda sørga for det. Men vi får leve i vona på at ho kjem att med nyårsdagen. Om ikkje skyene ligg over bygda då og.
Men i dag var det nesten som ho gjorde oss ein liten visitt. I alle fall gav himmelen over åsen i sør ei lita lyshelsing frå henne, der ho låg like under åskanten.
Men i dag var det nesten som ho gjorde oss ein liten visitt. I alle fall gav himmelen over åsen i sør ei lita lyshelsing frå henne, der ho låg like under åskanten.
lørdag 12. desember 2015
Himmelvende auge.
Den danske diktaren Grundtvig seier i ein av sine songar at " mennesket er skapt med øyet himmelvendt:"
Er dette ein røyndom i vår tid? Eg tykkjer heller at den store trenden hjå ein del samfunnsaktørar er at mennesket er skapt med auget vendt inn mot seg sjølv, og at dei kjempar for at gudsdimensjon må bort frå våre samfunn og tankesett.
Slik det hender kvart år når julefeiringa står for døra. Då dukkar det i media opp sterke innlegg mot alt som kan smake av forkynning i skulen. Der jula må tømast for kristent innhald, og borna må for all del ikkje få del i det som er opphavet til kvifor vi feirar jul.
Born som for få år sidan vart døypte med kristen dåp, og foreldre og fadderar lova å gi dei innsyn og opplæring i kristen tru. Vi lever i trua på at vi ikkje lenger treng himmelvende auge. For å omskrive svenske Stig Johanssoord litt; Alle dessa dagar som kom och gick, inte visste jag at livet .. var mera.
Må det livskriser til før mennesket oppdagar at det er skapt med himmelvende auge?
Vi har i mi levetid vorte velsigna med ein rikdom og ei tryggheit her i landet, langt borte frå det mine foreldre vaks opp i. Er det denne rikdomen som har gjort at vi vender våre auge inn mot oss sjølve, og ikkje mot himmelen? At vi meiner ... og trur... at alle dessa dagar som kom och gikk er sjelva livet... og ikkje noko meir.
I eit fjernsynsprogram eg såg, møtte eg ein mann som hadde vorte råka av ulækjande kreft, noko som førde han ut på pilegrimsvandringar i vona om at det skulle gi han fleire leveår. Og ute på vandringane sine oppdaga han at også hans auge var skapt himmelvendt. Han vitja alle kyrkjer han kom forbi på vegen, og i kyrkjebenkane der kom det ofte ordlause bøner frå hans sinn. Trass i at han ikkje ville kalle seg ein truande.
Eg møtte ein kvinne på mine vandringar. Ho såg ut til å vere høggravid, og eg undra meg over at ho gjekk pilegrimsvegen då. Men det var ikkje barn ho venta. Ho bar på ein stor ulækjande svulst. Oppvaksen i ein ateistisk stat skulle ein tru at ei pilegrimsvandring ikkje var noko val for henne, men i hennar livskrise var det hennar himmelvende auge som opna seg. Ho gjekk i bøn, i von, om at Han som var nær under vandringa ville la underet skje i hennar sjuke kropp.
Hjå begge hadde livkrisene dei var inne i, synt dei at der var noko meir å finne enn dei før hadde sett, at deira auge var skapte for å vere himmelvendte.
Men treng vi livskriser for å oppdage det?
Må vi vere så rasjonalistiske og materialistiske innstilte at vi ikkje kan opne oss for at der er meir enn vi kan sjå med våre auge og ta på med våre fingrar. At der er noko som vi berre kan sjå når vi opnar oss for trua, når vi let våre auge oppdage at dei er skapte for å vere himmelvende. Desse to eg nemnde fann det i stilla etter pilegrimsvegen, og det er når tanken på alt vi har å gjer stilnar, når dagen sitt strev stilnar, at Han kjem nær nok til å kunne opne våre auge for å sjå at det inste i oss er skapt for himmelvende auge. Mot vår skapar og livgjevar.
Sæl er du, når du ser vegen handlar om å vere i stilla ...., og stilla om bøn....., og bøna om å møte Far som alltid ventar på deg..
Er dette ein røyndom i vår tid? Eg tykkjer heller at den store trenden hjå ein del samfunnsaktørar er at mennesket er skapt med auget vendt inn mot seg sjølv, og at dei kjempar for at gudsdimensjon må bort frå våre samfunn og tankesett.
Slik det hender kvart år når julefeiringa står for døra. Då dukkar det i media opp sterke innlegg mot alt som kan smake av forkynning i skulen. Der jula må tømast for kristent innhald, og borna må for all del ikkje få del i det som er opphavet til kvifor vi feirar jul.
Born som for få år sidan vart døypte med kristen dåp, og foreldre og fadderar lova å gi dei innsyn og opplæring i kristen tru. Vi lever i trua på at vi ikkje lenger treng himmelvende auge. For å omskrive svenske Stig Johanssoord litt; Alle dessa dagar som kom och gick, inte visste jag at livet .. var mera.
Må det livskriser til før mennesket oppdagar at det er skapt med himmelvende auge?
Vi har i mi levetid vorte velsigna med ein rikdom og ei tryggheit her i landet, langt borte frå det mine foreldre vaks opp i. Er det denne rikdomen som har gjort at vi vender våre auge inn mot oss sjølve, og ikkje mot himmelen? At vi meiner ... og trur... at alle dessa dagar som kom och gikk er sjelva livet... og ikkje noko meir.
I eit fjernsynsprogram eg såg, møtte eg ein mann som hadde vorte råka av ulækjande kreft, noko som førde han ut på pilegrimsvandringar i vona om at det skulle gi han fleire leveår. Og ute på vandringane sine oppdaga han at også hans auge var skapt himmelvendt. Han vitja alle kyrkjer han kom forbi på vegen, og i kyrkjebenkane der kom det ofte ordlause bøner frå hans sinn. Trass i at han ikkje ville kalle seg ein truande.
Eg møtte ein kvinne på mine vandringar. Ho såg ut til å vere høggravid, og eg undra meg over at ho gjekk pilegrimsvegen då. Men det var ikkje barn ho venta. Ho bar på ein stor ulækjande svulst. Oppvaksen i ein ateistisk stat skulle ein tru at ei pilegrimsvandring ikkje var noko val for henne, men i hennar livskrise var det hennar himmelvende auge som opna seg. Ho gjekk i bøn, i von, om at Han som var nær under vandringa ville la underet skje i hennar sjuke kropp.
Hjå begge hadde livkrisene dei var inne i, synt dei at der var noko meir å finne enn dei før hadde sett, at deira auge var skapte for å vere himmelvendte.
Men treng vi livskriser for å oppdage det?
Må vi vere så rasjonalistiske og materialistiske innstilte at vi ikkje kan opne oss for at der er meir enn vi kan sjå med våre auge og ta på med våre fingrar. At der er noko som vi berre kan sjå når vi opnar oss for trua, når vi let våre auge oppdage at dei er skapte for å vere himmelvende. Desse to eg nemnde fann det i stilla etter pilegrimsvegen, og det er når tanken på alt vi har å gjer stilnar, når dagen sitt strev stilnar, at Han kjem nær nok til å kunne opne våre auge for å sjå at det inste i oss er skapt for himmelvende auge. Mot vår skapar og livgjevar.
Sæl er du, når du ser vegen handlar om å vere i stilla ...., og stilla om bøn....., og bøna om å møte Far som alltid ventar på deg..
mandag 7. desember 2015
Vandraren, vegen og krossen
Ein ny dag etter vegen.
Det ligg regn i lufta der vandraren går langs den store elva ut av byen der han fekk seg ei seng sist natt. Han går under ei rekke av store tre mellom elva og gata der biltrafikken er stor alt no tidleg morgon. Lenger framme langs elva ligg neste by, og ut på ettermiddagen reknar han med å vere der. Går vandrarvegen langs elva kan det verte tidleg, men vert han leia bort frå elva, opp i åsane innanfor elvesletta, kan det ta lenger tid.
Vandrarvegen er merka med kvit/raude merke. så det gjeld å vere vaken og ikkje gløyme seg vekk i eigne tankar. Då kan han lett misse merka og gå feil, for han er ein peregrino, ein framand her. Undervegs i eit ukjent landskap og ein ukjend dag.
Han veit ikkje at han snart vil han forlate elva og den flate elvesletta. Merka vil føre han opp i høgare lende, opp i åsane over sletta.
Han veit heller ikkje kva denne dagen vil gi han, og at denne dagen vil han vere åleine i det framande landskapet. Berre to andre menneske vil han møte, ei eldre kvinne som skjer seg roser ved ein husvegg, kanskje for å pynte bordet sitt med, og ein veghøvelførar som lyfter handa for å syne han kvar vegen vidare går. Og ein hund. Ingen andre før han er framme i neste by.
Undervegs vil han raste ved to kyrkjer, men begge vil ha stengde dører. Oppe på ein av åsane vil han misse vegmerka, gå feil fordi han vert oppteken av noko som hender i nokre sauefjøsar litt frå vegen. Ei sint mannsrøyst, hundebjeff og sauebræk vil få han til å snu hoved tilsides ein augneblink nett då merket stod der, det som synte at her burde han svinge av til høgre.
Han visste heller ikkje at han ut på ettermiddagen igjen ville stå ved den breie elva og sjå på byen på den andre sida. Gata med alle bilane. Dei gyldne murhusa bortanfor biltrafikken. Og bak dei att lyfte borga og kyrkja seg opp mot den blå himmelen. Og så ville han gå over den gamle brua og inn i byen.
Men dette hadde endå ikkje hendt der han om morgonen gjekk i duskregnet under dei store trea ved den store elva.
Har går roleg avgarde, har ikkje hastverk. For kvart steg kjem der ein liten skap lyd frå staven hans når metallpiken i enden treff underlaget. Dagen er enno ung, og han kjenner fred i sinnet der han går i dette framande landskapet, og i den enno ukjende dagen. Vandringsvegen svingar av frå elva, inn i ei gata med store hagar og hus på sidene. Fleira av eigedomane har høge hekkar for å verne mot innsyn frå gata, og der hekkane ikkje er høge nok, er der strekt grøne plastdukar langs vegen. Nokre stadar gøyr ein hund rasande mot vandraren på fortauet utanfor, andre stader kjem der ein eim av nykokt kaffi ut til han.
Han går i eigne tankar, berre lydene av stega og klikka frå stavspissen mot underlaget let han etter seg. Han ser merket som fortel at han svinge av på neste gatehjørne, men der på gatehjørnet stoggar stega hans, og det går ei tid før dei igjen høyrest.
For der, på eit gatehjørnet midt i dette fine villastrøket står der ein kross på eit støypt betongsokkel. Det er ikkje første krossen han har sett desse dagane under vandringa. Der har vore mange av dei langs vegen, og i vegkryssa. Store og små, I stein,støypejarn og tre. Nokre nakne, andre med ein liten blomekrans eller rosenkrans hengande frå tverarmane, og nokre småstein ved foten. Lagt der av pilegrimar som gjekk forbi, men som stansa opp ei lita stund og kanskje sende ei stille bøn til han som eingong hang på ein kross.
I utforming skilde denne krossen seg ikkje ut frå dei andre, han var heller annonym mot den grøne plastduken og dei mørke greinene innanfor gjerdet. Men likevel hadde mange vandrarar stogga nettopp her. Småsteinane på sokkelen fortalde det, for dei var så mange. Og kanskje var det ikkje sjølve smijarnkrossen som hadde utløyst alle steinane, alle bedne bønene nett her på gatehjørnet, i utkanten av byen. Men orda som var hogne ut på sokkelen.
Salut o croix, mon esperanso. Vær helsa kross, mi von.
Tankefull gjekk vandraren vidare inn i den enno ukjende dagen framanfor. Etter han låg ein liten stein. Ei stille bøn for vandringa vidare.
Sæl er du om du søkjer sanninga, og fyller vegen din med levd liv, og livet ditt får vere ein veg i leiting etter han som er vegen, sanninga og livet.
Det ligg regn i lufta der vandraren går langs den store elva ut av byen der han fekk seg ei seng sist natt. Han går under ei rekke av store tre mellom elva og gata der biltrafikken er stor alt no tidleg morgon. Lenger framme langs elva ligg neste by, og ut på ettermiddagen reknar han med å vere der. Går vandrarvegen langs elva kan det verte tidleg, men vert han leia bort frå elva, opp i åsane innanfor elvesletta, kan det ta lenger tid.
Vandrarvegen er merka med kvit/raude merke. så det gjeld å vere vaken og ikkje gløyme seg vekk i eigne tankar. Då kan han lett misse merka og gå feil, for han er ein peregrino, ein framand her. Undervegs i eit ukjent landskap og ein ukjend dag.
Han veit ikkje at han snart vil han forlate elva og den flate elvesletta. Merka vil føre han opp i høgare lende, opp i åsane over sletta.
Han veit heller ikkje kva denne dagen vil gi han, og at denne dagen vil han vere åleine i det framande landskapet. Berre to andre menneske vil han møte, ei eldre kvinne som skjer seg roser ved ein husvegg, kanskje for å pynte bordet sitt med, og ein veghøvelførar som lyfter handa for å syne han kvar vegen vidare går. Og ein hund. Ingen andre før han er framme i neste by.
Undervegs vil han raste ved to kyrkjer, men begge vil ha stengde dører. Oppe på ein av åsane vil han misse vegmerka, gå feil fordi han vert oppteken av noko som hender i nokre sauefjøsar litt frå vegen. Ei sint mannsrøyst, hundebjeff og sauebræk vil få han til å snu hoved tilsides ein augneblink nett då merket stod der, det som synte at her burde han svinge av til høgre.
Han visste heller ikkje at han ut på ettermiddagen igjen ville stå ved den breie elva og sjå på byen på den andre sida. Gata med alle bilane. Dei gyldne murhusa bortanfor biltrafikken. Og bak dei att lyfte borga og kyrkja seg opp mot den blå himmelen. Og så ville han gå over den gamle brua og inn i byen.
Men dette hadde endå ikkje hendt der han om morgonen gjekk i duskregnet under dei store trea ved den store elva.
Har går roleg avgarde, har ikkje hastverk. For kvart steg kjem der ein liten skap lyd frå staven hans når metallpiken i enden treff underlaget. Dagen er enno ung, og han kjenner fred i sinnet der han går i dette framande landskapet, og i den enno ukjende dagen. Vandringsvegen svingar av frå elva, inn i ei gata med store hagar og hus på sidene. Fleira av eigedomane har høge hekkar for å verne mot innsyn frå gata, og der hekkane ikkje er høge nok, er der strekt grøne plastdukar langs vegen. Nokre stadar gøyr ein hund rasande mot vandraren på fortauet utanfor, andre stader kjem der ein eim av nykokt kaffi ut til han.
Han går i eigne tankar, berre lydene av stega og klikka frå stavspissen mot underlaget let han etter seg. Han ser merket som fortel at han svinge av på neste gatehjørne, men der på gatehjørnet stoggar stega hans, og det går ei tid før dei igjen høyrest.
For der, på eit gatehjørnet midt i dette fine villastrøket står der ein kross på eit støypt betongsokkel. Det er ikkje første krossen han har sett desse dagane under vandringa. Der har vore mange av dei langs vegen, og i vegkryssa. Store og små, I stein,støypejarn og tre. Nokre nakne, andre med ein liten blomekrans eller rosenkrans hengande frå tverarmane, og nokre småstein ved foten. Lagt der av pilegrimar som gjekk forbi, men som stansa opp ei lita stund og kanskje sende ei stille bøn til han som eingong hang på ein kross.
I utforming skilde denne krossen seg ikkje ut frå dei andre, han var heller annonym mot den grøne plastduken og dei mørke greinene innanfor gjerdet. Men likevel hadde mange vandrarar stogga nettopp her. Småsteinane på sokkelen fortalde det, for dei var så mange. Og kanskje var det ikkje sjølve smijarnkrossen som hadde utløyst alle steinane, alle bedne bønene nett her på gatehjørnet, i utkanten av byen. Men orda som var hogne ut på sokkelen.
Salut o croix, mon esperanso. Vær helsa kross, mi von.
Tankefull gjekk vandraren vidare inn i den enno ukjende dagen framanfor. Etter han låg ein liten stein. Ei stille bøn for vandringa vidare.
Sæl er du om du søkjer sanninga, og fyller vegen din med levd liv, og livet ditt får vere ein veg i leiting etter han som er vegen, sanninga og livet.
fredag 4. desember 2015
Kven er eg?
Paulus kallar kroppen vår for eit tempel for Gud, så då må vi ikkje forsøme kroppen vår og la den forfalle. I våre dagar er det ein kroppstrend ute og går, men om det er Paulus sine ord som har utløyst den, er eg ikkje så sikker på.
Det gjeld å ha det ytre i orden. Ein skal ha ein veltrena kropp. Flat mage, fast rumpe, veltrente musklar på dei rette stadane. Det var ikkje slik når eg var ung. I mi bygd er det i dag fleire treningsstudio. For nokre år sidan var det ikkje eit einaste. Det siste nye i den marknaden er å ha sin eigen personlege trenar. Det er kroppen som sit i høgsetet hjå mange
Som pilegrimsvandrar veit eg kva det har å sei når kroppen ikkje spelar på lag lenger. Når føtene sviktar, ryggen sviktar, pusten sviktar. Då er ein i grenselandet av kva ein er i stand til å yte. Men så, når ein får ei natts kvile så orkar med eit den slitne kroppen meir.
Men sjølv ein veltrena kropp har sine grenser. Ingen er så lang at han ikkje må tøya seg, og ingen er så stutt at han ikkje må bøya seg, sa mi kjære svigermor, som ikkje var av dei lengste.
Det handlar vel litt om våre sjølvbilete. Kven vi er, eller kven vi ynskjer å vere? Eg trur det er alt for mange som går med eit negativt bilete av seg sjølv. Dei kjenner seg mindre verdt i høve til andre, og prøver, ved å trene kroppen sin, å endre det sjølvbiletet. Det er positivt med ein sunn kropp, men gir ein veltrena kropp nødvendigvis eit rett bilete av personen som bur inne i denne kroppen.
Eg er av dei med heller litt for lite kjøt på kroppen. Eg skulle nok gjerne hatt litt meir kjøt på den både her og der, men eg må nok godta den som den eingong er. Og eg veit ikkje om meir musklar på strategiske stadar hadde hatt så mykje å sei for det biletet eg ber på av meg sjølv. Eit indre bilete som er skapt i møte med den verd eg vaks opp i. For svaret på kven vi er , er det ikkje kroppen som gir, men det biletet vi ber av oss i vårt indre. Det biletet, vårt ego, kan vere både for stort, og for lite til å vere sant. Og biletet vi sjølve ber på, treng heller ikkje vere sant, våre medvandrar sitt bilete av oss kan vere heilt annleis enn vårt eige. Dei kan sjå oss annleis enn vi sjølve ser oss. Så kva og kven er eg?
Eg har høyrt sagt at ved å gå vandringsvegen, så lærer ein seg sjølv å kjenne. Ja, kanskje det. Eg vart ikkje visare av å gå den. Kanskje var ikkje forutsetningane tilstades. Eg. gjekk kanskje ikkje lenge nok, og eg gjekk ikkje åleine, så mitt indre fekk kanskje ikkje tid og rom til å føre meg langt nok inn og ned i mitt eige sjølv til å få svaret på spørsmålet om kven eg på botnen er.
Eg trur heller ein må søkje svaret på kven ein er i kjelder utanfor det vårt ego seier vi er.
Hjå meg som truande er det naturleg å finne den kjelde i dei orda Gud har gitt oss, i kven Ordet seier vi, eg, er. Der finn eg at vi er unike og verdfulle i Guds auge. Så verdfulle at Han sende sin eigen son for å berge oss frå oss sjølve, kjøpe oss fri frå våre små eller store ego. I Han får vi møte oss sjølve slik vi var meint å vere av Han som gav oss livet. Vær i meg så er de verkeleg frie, sa Meisteren. Frie frå alt som bind oss fast. Skapte av han i kjærleik og til kjærleik.
Sæl er du når du får møte deg sjølv, og ikkje gløymer å ta vare på hjartet ditt.
Det gjeld å ha det ytre i orden. Ein skal ha ein veltrena kropp. Flat mage, fast rumpe, veltrente musklar på dei rette stadane. Det var ikkje slik når eg var ung. I mi bygd er det i dag fleire treningsstudio. For nokre år sidan var det ikkje eit einaste. Det siste nye i den marknaden er å ha sin eigen personlege trenar. Det er kroppen som sit i høgsetet hjå mange
Som pilegrimsvandrar veit eg kva det har å sei når kroppen ikkje spelar på lag lenger. Når føtene sviktar, ryggen sviktar, pusten sviktar. Då er ein i grenselandet av kva ein er i stand til å yte. Men så, når ein får ei natts kvile så orkar med eit den slitne kroppen meir.
Men sjølv ein veltrena kropp har sine grenser. Ingen er så lang at han ikkje må tøya seg, og ingen er så stutt at han ikkje må bøya seg, sa mi kjære svigermor, som ikkje var av dei lengste.
Det handlar vel litt om våre sjølvbilete. Kven vi er, eller kven vi ynskjer å vere? Eg trur det er alt for mange som går med eit negativt bilete av seg sjølv. Dei kjenner seg mindre verdt i høve til andre, og prøver, ved å trene kroppen sin, å endre det sjølvbiletet. Det er positivt med ein sunn kropp, men gir ein veltrena kropp nødvendigvis eit rett bilete av personen som bur inne i denne kroppen.
Eg er av dei med heller litt for lite kjøt på kroppen. Eg skulle nok gjerne hatt litt meir kjøt på den både her og der, men eg må nok godta den som den eingong er. Og eg veit ikkje om meir musklar på strategiske stadar hadde hatt så mykje å sei for det biletet eg ber på av meg sjølv. Eit indre bilete som er skapt i møte med den verd eg vaks opp i. For svaret på kven vi er , er det ikkje kroppen som gir, men det biletet vi ber av oss i vårt indre. Det biletet, vårt ego, kan vere både for stort, og for lite til å vere sant. Og biletet vi sjølve ber på, treng heller ikkje vere sant, våre medvandrar sitt bilete av oss kan vere heilt annleis enn vårt eige. Dei kan sjå oss annleis enn vi sjølve ser oss. Så kva og kven er eg?
Eg har høyrt sagt at ved å gå vandringsvegen, så lærer ein seg sjølv å kjenne. Ja, kanskje det. Eg vart ikkje visare av å gå den. Kanskje var ikkje forutsetningane tilstades. Eg. gjekk kanskje ikkje lenge nok, og eg gjekk ikkje åleine, så mitt indre fekk kanskje ikkje tid og rom til å føre meg langt nok inn og ned i mitt eige sjølv til å få svaret på spørsmålet om kven eg på botnen er.
Eg trur heller ein må søkje svaret på kven ein er i kjelder utanfor det vårt ego seier vi er.
Hjå meg som truande er det naturleg å finne den kjelde i dei orda Gud har gitt oss, i kven Ordet seier vi, eg, er. Der finn eg at vi er unike og verdfulle i Guds auge. Så verdfulle at Han sende sin eigen son for å berge oss frå oss sjølve, kjøpe oss fri frå våre små eller store ego. I Han får vi møte oss sjølve slik vi var meint å vere av Han som gav oss livet. Vær i meg så er de verkeleg frie, sa Meisteren. Frie frå alt som bind oss fast. Skapte av han i kjærleik og til kjærleik.
Sæl er du når du får møte deg sjølv, og ikkje gløymer å ta vare på hjartet ditt.
tirsdag 1. desember 2015
Å sjå
Sæl er du når du skjønar at eit steg attende for å hjelpe
einkvan er meir verdt enn tusen framover utan å sjå seg til sides.
"Er det råd å få kjøpt litt mat her i nærleiken tru? spurde den første. "Vi gjekk nettopp forbi ein stad" svara den andre, "Såg du ikkje det?" Nei, den første hadde ikkje sett. Han hadde vore så oppteken med å finne hospitset. Han hadde berre sett rett fram, og ikkje tilsides inn i sidegatene.
Korleis er det vi går? Hastar vi avgarde, eller gir vi oss tid til å sjå det som er rundt oss?
Og korleis er det vi ser? Let vi oss berøre av det vi ser?
Er vi berre opptekne av oss sjølve og vår eiga verd, eller gir vi oss tid til å sjå våre medvandrarar.
Eg trur det er det denne sæleprisinga handlar om. ... Om å sjå vår neste, slik Meisteren formulerte det i fortellinga om den miskunnsame samaritanen.
Om han som hadde vorte så hardt mishandla av landevegsrøvarar, men som ikkje fekk hjelp av dei som såg, men gjekk forbi. Ikkje før samaritanen, den framande, kom forbi og såg.
Etter pilegrimsvegen har eg sett mange har hatt trong for at ein kvan såg, og stansa opp for å by omsorg og hjelp. Men kva gjorde eg? Gjekk eg forbi? Eller...?
Hjå oss protestantiske truande har vi gjort omvendinga og trua åleine til det store kjernepunktet, medan Han sa at den som høyrer orda mine og gjer etter dei, han...
I Meisteren si sentrale fortelling om den siste dagen, domen sin dag, så er det dette som er kjernepunktet. Alt det de gjorde mot ein av desse mine minste syskjen.... det gjorde mot meg, seier han den dagen.
Ser vi? Og kva gjer vi med det vi eventuelt ser?
"Er det råd å få kjøpt litt mat her i nærleiken tru? spurde den første. "Vi gjekk nettopp forbi ein stad" svara den andre, "Såg du ikkje det?" Nei, den første hadde ikkje sett. Han hadde vore så oppteken med å finne hospitset. Han hadde berre sett rett fram, og ikkje tilsides inn i sidegatene.
Korleis er det vi går? Hastar vi avgarde, eller gir vi oss tid til å sjå det som er rundt oss?
Og korleis er det vi ser? Let vi oss berøre av det vi ser?
Er vi berre opptekne av oss sjølve og vår eiga verd, eller gir vi oss tid til å sjå våre medvandrarar.
Eg trur det er det denne sæleprisinga handlar om. ... Om å sjå vår neste, slik Meisteren formulerte det i fortellinga om den miskunnsame samaritanen.
Om han som hadde vorte så hardt mishandla av landevegsrøvarar, men som ikkje fekk hjelp av dei som såg, men gjekk forbi. Ikkje før samaritanen, den framande, kom forbi og såg.
Etter pilegrimsvegen har eg sett mange har hatt trong for at ein kvan såg, og stansa opp for å by omsorg og hjelp. Men kva gjorde eg? Gjekk eg forbi? Eller...?
Hjå oss protestantiske truande har vi gjort omvendinga og trua åleine til det store kjernepunktet, medan Han sa at den som høyrer orda mine og gjer etter dei, han...
I Meisteren si sentrale fortelling om den siste dagen, domen sin dag, så er det dette som er kjernepunktet. Alt det de gjorde mot ein av desse mine minste syskjen.... det gjorde mot meg, seier han den dagen.
Ser vi? Og kva gjer vi med det vi eventuelt ser?
Å
sjå, og å gi ei hjelpande hand er meir verdt enn tusen steg framover mot
endemålet, er den mellomamerikanske presten sine ord. Og sæl er den tek steget
attende for å rette ut si hand.
Og då vert spørsmålet til slutt. Vender eg andletet den andre vegen, bort, og går vidare med raske steg, Eller let eg meg berøre og rettar ut ei hjelpande hand?
Og då vert spørsmålet til slutt. Vender eg andletet den andre vegen, bort, og går vidare med raske steg, Eller let eg meg berøre og rettar ut ei hjelpande hand?
Abonner på:
Innlegg (Atom)