Berre dagar att.

Det er grått ute. Det regnar. Men det må eg tole. Eg synest det har vore ein bra sommar. Og no er vi inne i nedtellinga. Om ei knapp veke er vi igang med vandringa vestover frå Pamplona. Og på værmeldinga er der godvær over pilegrimsvegen. Camino Frances. den franske vegen. Eg gler meg. sjølv om eg og kjenner på noko spenning.

Published with Blogger-droid v1.5.8

Virtue = dyd = dygd

Nokre dagar før eg - vi - skal ut på den fjerde etappa av vandringa mot Jakob si grav, burde det vere den nærliggande reisa og sekken sitt innhald og tyngd, mine tankar var opptekne av.
Jau, eg er nok der og, - men etter å lest ferdig Tom Wright si bok "Virtue reborn" er det dette "virtue" som svirrar i topploket.


Eg har nok under lesinga kjent det litt som på biletet over - ei vandring i skodde.
Virtue, seier ordboka mi, tyder dyd.
Men når vi tenkjer dyd, er det då ikkje på noko litt snerpete og trongt?
Men eg les Wright sitt virtue til å handla om etikk - moral - livsførsel, og då med kristent forteikn. Og ikkje i nærleiken av noko snerpete og trongt.


Men så er det at ordet dyd får ein bokstav til, ein g, og vert til dygd.
Forsåvidt er det vel det same som dyd, men hjå meg får det ei endra tyding i retning etikk og livsførsel.
Det norrøne ordet "dygd" tydde "å duge", og det latinske "virtus" tydde "styrke"
Platon hadde fire dygder; visdom, rettferd, måtehald og mot.
Gjennom kristentrua kom det tre dygder til, henta frå Paulus sitt korintarbrev. Tru, von og kjærleik.
Tidlegare vart desse sju dygdene kalla kardinaldygder.
Dei er er ikkje så mykje oppe i tida lenger. Kanskje vi skulle leite dei fram att og pusse støvet av dei?
Kan hende vi kunne hatt god bruk for dei på vår "farefulle og vanskelege" livsvandring mellom stadane med farleg kvikkleire?
Godt den trygge leia er godt merka.


Tom Wright tek med berre tre av desse kardinaldygdene. Tru, von og kjærleik. Dei er, seier han, gåver vi får når vi tek imot Kristus.
Desse tre dygdene ber knoppar på seg, knoppar som kan mognast til gode frukter i våre liv.
Paulus reknar opp ni av dei i brevet til galatarane. Kjærleik, glede, fred, tolmod, mildskap, godleik, truskap, audmjukskap og sjølvdisiplin, og han kallar dei Andens frukter.
Men dei modnar ikkje av seg sjølv, dei må odlast fram i den enkelte sitt liv.
Øve, øve, jevnt og trutt og tappert, det er tingen, seier Wright.
Heilt til dei vert ein integrert del av den truande sin personlegdom.
Er det dette dei gamle kalla helging, eller helliggjørelse?
Kanskje kan ein og kalle dei vegvisarar som syner kvar vegen går for at den kristustruande kan nå fram til eit moge kristent liv?
Men sjølv om vegvisaren er tydeleg, treng eg ikkje å fylgje han. Eg kan gå min eigen veg. Men då vert kanskje ikkje Andens frukter mogne i livet mitt?

Eg har lest nokre bøker av Wright, og han har ikkje lete meg vere urørd av tankane sine.
Eg tek dei nok med meg til vandringsdagane under Spania sin solblå himmel.


Om den då ikkje vert som denne.
Grå, for det meste.

Villgås

Er det ein lyd eg i all framtid vil knyte til dei tre vandringane i Frankrike, så er det lyden av duer.
Det må vere eit land som er svært glade i den fuglen.
Det flaug duer forbi, og det kurra duer heile døgnet.
Vi såg dueslag i mest alle hagar. Sjølv langt inne i skogholt var det laga dueslag høgt oppe i trea, med skilt på bakken der det stod; uroa ikkje duene under hekking.


Til ein annan fugl.
Villgåsa.
Den møtte vi på Iona.
På ei fane, og som eit merke.
Seinare har eg sett at i gamal keltisk kristentru, og i den nyvitaliserte, var villgåsa eit symbol for Den Heilage Ande. Ikkje dua slik eg har vore vand med å ha som eit bilete på den.
Kvifor dei valde gåsa har eg ikkje funne ut.
Var det kanskje fordi den var tilstades hos dei, medan dua ikkje var?

Eg las ein interessant tanke hos Ray Simpson, leiar av Aidan og Hilda-kommuniteten, (Eit økumenisk og verdsvidt fellesskap, grunna på keltiske trustankar, med base på Lindisfarne) som peikar på eit særdrag hos villgåsa når dei flyg i flokk. Då flyg dei i formasjon som ei pil.
"Når kristne prøver å flyge åleine - eller leve i åtskilde kyrkjesamfunn - misser vi krafta. Men når vi let Den Heilaga Ande føre oss saman, gir det kraft".

Dua flyg og i flokk, men mykje meir spreidd enn gåsa.
Kanskje kan villgåsa lære oss at sjølv om vi er i ulike kyrkjer, så treng vi å stå saman i eit nært fellesskap med kvarandre, og la oss leie av "leiargåsa", Den Heilage Ande.
Og at åleine vert vi svake og kraftlause. Vi kan verte som tamgåsa som har misst evna til å flyge.

Testing

Ein liten tur rundt Bjørdsvatnet i den milde sommarkvelden.
Nye sekkar er kjøpt og må testast ut.
Korleis kjennest dei ut på ryggen når dei har tilnærma den vekt dei vil ha under vandringa?
Og korleis er dei ulike reimane tilpassa ryggen på pilegrimen?
På vegen rundt vatnet vert erfaringar frå tidlegare vandringar delt.


Sola blir borte før vi er attende ved startpunktet, og det skymest mellom fjella.
I vest teiknar Saudehornet og Vassdalstinden sine skarpe profilar mot kveldshimmelen

Pilgrimen sine to stiar.

Eg er på Iona i Indre Hebridane.
På kyrkjegarden ved klosteret.
Harald Olsen er i gang med å fortelje om Dødens veg (vegen der dei døde vart førde frå båten ved stranda, og opp til grava som venta) og om alle dei som hadde vorte gravlagde der. Mellom anna 8 norrøne kongar og hovdingar.


Mellom gravene er der reist eit lite kapell.
Inne i kapellet lyser dagslyset opp noko blankt metall.
Ut mot meg funklar det i ein kross frå mørkret der inne.



Eg er i Cahors i sydvest Frankrike.
Eg har vore med under kveldsmessa for pilegrimar i den store kyrkja.
Det er kveld og sola er i ferd med å gå ned.
Inn det store rosevindauget i vestveggen fell dei siste solstrålane inn i kyrkjeromet.
Sakte flyttar dei seg mot høgalteret.
Så er dei der og solstrålen lyser opp krossen på alteret, før han sloknar og er borte.

Det er sagt at ein pilegrimsvandring, er ei vandring på to stiar.
Det er ei vandring i det ytre landskapet. Det landskapet augene ser og føtene kjenner.
Turisten si vandring.
Men det er og ei vandring i det indre landskapet. Det åndelege, mystiske, landskapet.
Det landskapet som sjela, ånda, sansar.
Pilegrimens si vandring.

Slik er det og med desse to krossane.
Dei var sansbare for augo, men samstundes hadde dei noko å gi på den indre vandringa.

Fager fjord

Det var fagert i Hjørundfjorden i dag.


Omkransa av ein tanngard med mektige, forrevne og tagga fjell.

Morgon ved fjorden

Ho kom sigane i går kveld, skodda.
Og i dag tidleg, då eg vakna av svevnen, låg ho framleis over bygda.
Men så byrja ho å lette på seg. Mot vest kom det fram blå himmel over fjord og fjell.
Så steig toppen av Storetinden opp av skodda i aust, medan bygda heimanfor framleis låg gøymd under det grå.
Men blå himmel bak Melshornet og lysare skyer der sola fekk tak, fortalde at endå ein solvarm dag var i emning.

Her eg sit på fjøresteinane og ser skodda vike for den varmande sola, går tankane mine til det som er kalla ei trusvandring.
Og då særleg mi trusvandring.
Frå ein liten gut som vaks opp i ei tid då vestlandsk pietisme, ein lutherdom med røter i svenske og reformerte vekkingsrørsler, stod sterkt.
Til eg i dag som ein eldre mann med grått hår i krans rundt ein veksande måne, står ein heilt annan stad.
Eg har vandra trua i etapper. Mest som om eg har gått ei trapp oppover, og denne trappa har hatt mange repo der eg har teke meg pausar i vandringa.

Kanskje kan eg likne desse pausane med denne morgonen. Det uklare og skoddegrå som eg har bala med, har klårna, og sola, lyset, har openberra for meg ei sanning eg har leita etter.
Men trappa fører vidare opp, nye spørsmål dukkar opp som krev sine svar, og når eg har kome til neste repo, har Anden opna endå ein skoddemorgon for meg.

Han har brukt ulike måtar på det. Bibelgruppa eg er med i, har vore ein slik måte.
Eg har fått prøve ut spørsmåla mine der. Til tider har eg nok vore både utfordrande og kverulantisk når eg har leita i skodda. Dei har nok av og til synst eg har vore vel mykje ”djevelens advokat”, men dei har vist meg tolmod og gitt meg korreksjonar når eg har rota for mykje.

Å få tillit til å vere prestevikar, har også vore eit steg på mi trusvandring.
Det å møte menneske i sorg og glede, og å måtte arbeide med tekstene for å kunne halde ei ”preike”, har gjort noko med meg som eg ikkje ville fått utan den erfaringa.

Det tredje som har ført meg oppover trappa på mi trusvandring er bøker.
Teologiske bøker.
Og det er ikkje berre lutherske. Her er alle kyrkjesamfunn med.
Dei har endra mitt syn på kven eg er og kven Gud er.
Og dei har opna andre sider av Bibelens ord enn dei eg før såg.

Så den vesle guten som vaks opp i vestlandspietismen har gått mange steg mot ei tru som framleis er rotfest der, men som gjennom trusvandringa har fått greinar som strekkjer seg langt bort om det eg vaks opp i.

Stavar

Etappe 4 på vandringa mot Santiago de Campostela nærmar seg.
Berre nokre få veker att.
Og utstyret byrjar å falle på plass.

Nye vandrarsandalar er kjøpt og prøvd.
Ny ryggsekk er og kjøpt. Same sort som før, men på den byrja spennet på magebeltet å svikte. Det glei opp slik at tyngda av sekken etter kvart kom på skuldrane og ikkje på hoftene. Så kom smerten i korsryggen, og eg måtte gjer ei ny stramming av magebeltet for å lyfte sekken opp igjen frå skuldrane.
På den nye vonar eg låsen på magebeltet står der eg vil ha den.

Ei lita veske til å ha på magen har eg og skaffa meg. Den har plass for alle småtinga eg treng under den daglege vandringa, som kamera, pilegrimspass, kniv, pengar m.m. Og ikkje minst; to flasker med vatn. Greit å ha dei innan rekkevidde utan å måtte be om hjelp til å hente fram ei flaske for kvar slurk.


Men så var det staven / stavane.
Den / dei har vore eit lite problem når ein skal bruke fly.
Helst ville eg hatt med meg trestaven eg kjøpte meg ved starten av vandringa for år attende. Men den krev spesialfrakt på flya.
Då er det enklare å kjøpe ein ny for kvar etappe.
Istaden har eg hatt med meg desse teleskopstavane. Samanslegne er dei akkurat for lange til å ha i sekken, men med litt press og anna fiksfakseri har det gått, sjølv om jarnspissen på stavane har utsett sekken for sterke påkjenningar.
Eg har leita etter nokre som er fem centimeter kortare, utan å finne det.


Men ein dag i solskinet ute, dukka løysinga opp.
Det er råd å demontere dei, og bingo: med eit er dei vesentleg kortare, og får lett plass i sekken.

Turt

Spørsmålet kjem.
Kva heiter denne?
Nokre lange stenglar med store tannete blad, og ein lys violett blomsterkrans i toppen, er årsaka til spørsmålet.
Kva skal ein svare?
Eg veit ikkje kva det er for plante. Har knapt lagt merke til den før. Og det sjølv om eg nok har gått forbi den mange gonger gjennom åra.
Kva kan det vere?
Ein sort tistel, vert svaret. Årsak: Eg tykkjer blada liknar på tistelblad, sjølv om blomane ikkje har mykje likskap.

Vel heime må blomsterbøkene fram.
Eg blar igjennom den nyaste, den med foto av ulike blomar, men finn ingen som liknar.
Vel, fram med den gamle frå mi ungdommsskuletid. Den med teikningar av blomane.
Og der dukkar det fram ei teikning som eg dreg kjensel på.
Og namnet?
Turt.
Ei fleirårig plante frå korgblomstfamilien. Vanleg i skogslier langs kysten.

Så har eg sett den mange gonger før, men likevel ikkje sett den
Det var først spørsmålet: Kva er dette? Som gjorde at eg såg den.
Og eg undrast: Kor mykje av det vakre rundt oss er det vi ser, men likevel ikkje ser.
Kva er det som må til for at eg skal lære å sjå det eg ser?

Til Leitet, og litt til.

Trollskog.

Trass i at både Storm og Yr hadde lova gråvær, så kika sola fram i dag.
Og då lokka vår Sogne-familie meg med på ein tur til Leitet.
Mor i familien ville gjerne vise sine to born, også den delen av sitt barndoms rike.
Og for dei to minste var det både ein spennande og uvant tur opp stien mellom all storsteinen.

Lødøysteinen.

I deira heimetrakter er det andre stiar i furuskogslende.
Men om det var uvande stiar for dei, var det nok likevel gamlefar som sleit mest opp Leitebakken. Men også han kom vel opp på Leitet.



Skal vi prøve elva? Er det kaldt tru?

Det vart ei lita utviding av turoppsettet. Fram dalen til vi kom ned til elva.
Der freista det med å prøve elva. Først vassing over den. Men det er ikkje alltid like enkelt å gå på runde og glatte steinar, så under returen vart vassinga utvida til bading.
Men det var visst inga varm glede.

Det er alltid lettare å gå ned enn opp. Men i dag måtte ein syne varsemd med kvar føtene vart sett ned. Stien og steinane var fuktige og sleipe etter regnet tidlegare, så det var fort gjort å gå overende. Noko den eldste fekk erfare eit par gongar.
Men med tolmod, og rikelege stogg for lokkande blåbær ved stien, kom vi godt ned att.