Fuglar

Mi kjære hadde mykje glede av  blomar i den varme årstida, og i den kalde årstida var det småfuglane som fekk hennar omsorg. Sommarblomsterhagen hennar er borte, eg har nok diverre ikkje hennar grøne fingrar. Også på fuglefronten har det tapt seg etter at ho fekk heimlov. Men litt betre er det likevel der. Men mykje av sortane med fuglemat er borte, berre ein sort er att, og det er solsikkefrø utan skal. Og det legg eg ut rett utanfor verandadøra, 2.5 meter frå stolen min innanfor døra.

Eg tok over eit nettingbur frå mi dotter, og inne i buret har eg eit fat med solsikkefrø, og trafikken inn er jamn, sjøl så nær husveggen og vindauget i døra.

Buret hindrar dei store og grådige som skjor og kråke, men trast og dei som er mindre er jamne gjestar. Til glede for han innfor døra. Sjølv eit dompapp-par har overvunne frykta og vorte gjestar.

Kveld

Nu solen går ned, og aftenen brer over jorden sin fred. Småfuglene flyver til redene hen, og blomsten har lukket sitt øye igjen. Så lukker seg også mitt hjerte i lønn, med takk og med bønn, med takk og med bønn.

Ha takk for i dag. Gud Fader i himlen, som fremmet min sak. Du har meg beskyttet, alt ondt fra meg vendt, mitt arbeid velsignet og lykke meg sendt. Så mildt og så stille randt timene hen. Jeg takker igjen, jeg takker igjen.

Samuel Olsen Bruun

Svolt

Det var kvenane sin nasjonaldag i går. Og eg kom til å sjå eit program om ei familie som flytta frå Torneådalen til Troms på midten av 1800-talet. Årsaka var uår og svolt, medan det på andre sida av vidda og fjella var arbeid å få, og mette for svoltne menneske.

Svolten var heller ikkje noko ukjent i vårt heimland i dei åra. Henrik Ibsen skreiv soga om Terje Viken. Og går vi inn i ulike bygdebøker så finn vi mange nok av tragiske skjebnar med årsak i svolt og naud. 

I Sjåk var det to jenter som tok fatt på vandinga på over fjellet mot Nordfjord, Utmagra og kraftlause som dei var, var det berre ei som kom fram til ein gard og fekk hjelp. Den andre orka ikkje meir, ho studde seg på ein stein og døydda,  ikkje så langt ifrå hjelpa.

I min ungdom gjekk der eit program på radioen som heitte Ønskediktet. Eit dikt av finsk-svenske Johan Ludvig Runeberg var med i mange program, og det greip meg så mykje at eg prøvde å lære det utanatt. Noko eg ikkje greidde, men enno lever soga om bonden Paavo i meg.

Høgt bland Saarijærvis moar  bodde bonden Paavo  på ett frostigt hemman, skøtande dess jord med trægna armar; men av Herren væntande han væxten. Och han bodde der med barn och maka, åt i svett sitt knappa brød med dessa, gravde diken, pløjde opp och sådde.

Våren kom, och drivan smalt av tegen, och med den fløt hælften bort av brodden; sommarn kom, och fram brøt hagelskuren, och av den slogs hælften ned av axen, høsten kom och kølden tok vad øvrigt.

Paavos maka slet sitt hår och sade; Paavo, Paavo, olycsfødde gubbe!  Tagom staven, Gud har oss førskjutit; svårt ær tigga, men att svælta, værre.

Paavo tog sin hustrus  hand och sade; Herren prøvar blott, han ei førskjuter. Blanda du till hælften bark i brødet, jag skall græva dubbelt flera diken, men av Herren vil jag vænta væxten.

Slik går det eit år til, og to år. Kona får legge meir bork inn i brødet  og Paavo grev endå fleire grøfter. Men hausten sitt resultat er det same. Så det tredje året lukkast det, hausten kjem og åkeren står der skurklar med gyllen rug.

Då føll Paavo på sitt knæ och sade: Herren prøvar blott, han ej førskjuter. Och hans make føll på knæ och sade: Herren prøvar blott, han ej førskjuter. Men med glædje sade hon til gubben.: Paavo, Paavo, tag med frøjd til skæran.  nu ær tid att leva glada dagar, nu er tid att kasta barken undan, och att baka brød av råg allena. Paavo tok sin hustrus hand och sade: Kvinna, kvinna, den blot tål att prøvas, som en nødstelld næste ej førskjuter.  Blanda du till hælften bark i brødet, ty førfrusen står vår grannes åker.

Og vinden stryk ut dine far ...

Olav H.Hauge har tre små vers  om å setje far, nokre få ord som har gtt meg mange tankar når dagen sine skumringstimar kjem og det mørknar ute. Kanskjer det er Geir Gundersen sine ord om at sorg hans er lys, frå ein tidlegare kveld er ei årsak til at Hauge sine ord dukkar opp for meg denne kvelden

Din veg.

Ingen har varda den vegen

du skal gå

ut i det ukjende, 

ut i det blå.

Dette er din veg.

Berre du 

skal gå han. Og det er 

uråd å snu.

Og ikkje vardar du vegen , 

du hell. 

Og vinden stryk ut ditt far 

i aude fjell.

Eit minne dukkar opp, frå den gongen vi var busspilegrimar på keltisk mark. Iona var vitja, indre Hebridane, Skotland var kryssa og  no stod ei vandring til Lindisfarne for tur.

Det var fjøre sjø då vi skulle gå over til The Holy Island på sjøbotnen. Ved flo ville vegen vår ligge under djupt vatn. Om vi var undervegs nå floa kom, så var der nokre redningsstadar på høge stolpar som vi kunne søkje tilflukt på til neste lavvatn kom om nokre timar.

Men skulle vi over til øya var det berre ta av strømper og sko og byrje å gå over den våte og leirete sjøbotnen. 

Når eg såg meg attende, såg eg fara etter føtene våre på den blaute sjøbotnen. Far etter nakne føter  i leira. Det var ikkje rette far, dei gjekk litt hit og dit, med nokre stogg inn i mellom.

Då rann det meg tankane at dette var kortvarige far. Dei ville ikkje vare lenge, ved neste flo ville dei verte vaska ut, og ved neste fjøre ville ein ikkje kunne sjå at her hadde ein pilgrimsflokk frå Norge gått over til Lindisfarne. Fara etter oss var for alltid vaska vekk.

Eg står ved eit gravminne. Det er mi kjære sin lekam som vart lagt ned der for tre år sidan.

Ho bar med seg mange minne frå sitt liv.  Minne som vart vaska bort då ho døydde, minne om famile nord på Helgeland og i USA og Canada. Minne om vener og kjende ho hadde hatt.  Nokre vil enno leve ei tid hjå meg og våre born, men ein dag er vi og borte, og med dei våre spor.

Det same gjeld meg og. Eg  minnast så vidt min eine bestefar, og ei av mine bestemødre.

Men ein dag kvilar og min lekam ved sida av mi kjære under eit gravminne. Minnet om meg vil nok leve vidare nokre år hjå mine born og neste generasjon etter dei. Men ein dag er og  mine spor borte, vaska vekk av tida, slik våre far på fjordbotnen over til Lindisfarne vart vaska vekk av neste flo

Så derfor nokre ord av Piet Hein:

Hugs å elske mens du tør det, 

hugs å leve mens du gjør det.

Mi sorg er lys

I går kveld var eg, saman med mange andre, i kyrkja og høyrde Geir Gundersen  fortelje om då han miste kona si til kreftsjukdomen.Noko han har skrive om i boka : Mi sorg er lys.

Det er ikkje så mange dagar sidan det var tre år sidan at mi kjære Bodil og fekk heimlov frå krefta som herja kroppen hennar.  

Og i går kveld sat eg i kyrkjebenken og tenkte på den siste tida vi fekk saman før ho vart henta, og på mi sorg gjennom desse tre åra.

Vi skulle møtast sa ho. Det var ikkje tilfeldigheiter som førde oss saman. Det var slik bestemt. Og mange gode år fekk vi saman før sjukdomen råka henne.

Visst var det sårt og vondt å misse henne. Det har nok runne nokre tårer i desse tre åra. 

 Men der er ei glede , og ei takksemd over den kjærleiken ho gav meg, og som eg fekk gi henne gjennom alle dei åra vi fekk ha saman. Eit lys, og ein varme som overstrålar den såre sorga. 

Så der eg sat i kyrkjebenken måtte eg og erkjenne; mi sorg er lys.